به گزارش پایـگاه " اخـبــار معـمـاری " فرانک گری ، متولد 1929 شهر تورنتو، کانادا معماری است که با 92 سال سن کماکان فعالیت دارد و طرح‌هایش زبان‌زد خاص و عام است. وی در سال 2016 نشان آزادی ریاست جمهوری را از باراک اوباما دریافت کرده است. اغلب او را مشهورترین معمار زنده جهان می‌نامند. بسیاری از بناهایی که گری طراحی کرده است، در حال حاضر جاذبه های جهانی هستند و قدرت بازسازی دید و منظر کل مناطق خود را دارند. آثار طراحی او از مرزهای معماری فراتر رفته که در نوع خود به آثار هنری تبدیل شده‌ و گری را به یکی از تحسین شده ترین معماران قرن 21 تبدیل کرده است.

فرانک گری کیست

فرانک در کودکی در مغازه پدر بزرگش، جایی که ساختمان ها و شهرهای خیالی را از چوب می‌ساختند فعالیت داشت. او از دوران جوانی خلاق و مشتاق شکستن مرزهای معماری بود. تراشه ها و قطعاتی که او کشف کرد، استفاده از مصالح ساختمانی غیر متعارف در کار او نقش اصلی را ایفا می‌کند.

در سال 1949 به لس‌آنجلس نقل مکان کرد و پس از امتحان حرفه‌های رانندگی کامیون، گویندگی رادیو و مهندسی شیمی، این نوجوان به معماری روی آورد و در دانشکده معماری دانشگاه کالیفرنیای جنوبی تحصیل کرد.

سپس دوره کوتاهی را در مدرسه طراحی ارشد هاروارد دنبال کرد، تا اینکه گری از برنامه آموزشی ناامید شد و آن را ناتمام گذاشت و در عوض به کالیفرنیا رفت تا با ویکتور گروئن همکاری کند و در ارتش استخدام شود( جایی که مبلمان خاصی برای سربازان طراحی می‌شد).

در حالی که پروژه‌های معماری اولیه او به طور کلاسیک مدرنیستی بودند، گری به زودی سبک تجربی تری را در پیش گرفت و مصالحی از جمله، اشیا بازیافت شده و مواد ضایعاتی مانند تخته سه لا رنگ شده، بتن خشن، فلز بافت دار و مقوا را برای استفاده در مبلمان و ساختمان‌ها انتخاب کرد. زیبایی معماری آوانگار او به زودی توجه جهان را به خود جلب کرد و در دهه 1980، طراحی خانه‌های کالیفرنیا شهرت جهانی برای وی رقم زد.

با افزایش شهرت، کارهای گری به طور فزاینده‌ای پیچیده و پیچیده تر شد، معمار، مدرنیسم را به دلیل شیوه ساختار شکنی که قراردادهای زیبایی شناختی را با اشکال جدا از هم و احساسات اتفاقی به چالش کشیده بود کنار گذاشت. در طول دوران حرفه‌ای خود، طرح‌های متمایز او به اشکال منحنی، اشکال تکه تکه، مصالح شگفت انگیز و استفاده بی پروا از رنگ اختصاص داده شده است.

در سال‌های بعد، گری به عنوان استاد معماری در دانشگاه کلمبیا، ییل و دانشگاه کالیفرنیای جنوبی خدمت کرد و در سال 1989 بزرگترین جایزه معتبر جهانی یعنی پریتزکر را دریافت کرد که به معمار زنده ای احترام می‌گذارد که آثار ساخته شده او ترکیبی از استعداد، بینش و تعهد او از طریق هنر معماری و کمک های مداوم و قابل توجهش به بشریت و محیط مصنوع انجام داده است. هیئت ژوری جایزه هنگام داوری آثار مداوم کارهای وی را می‌ستودند و رویکرد او را با پیکاسو مقایسه می‌کردند.

ساختمان‌های فرانک گری

گری هاوس، کالیفرنیا، ایالات متحده آمریکا 1978

با طراحی مجدد خانه خانوادگی در سال 1978، حرفه معماری گری را آغاز کرد و شیوه ساختار شکنی بدون مرز، مصالح صنعتی به روز، اشکال جاری و ادغام ساختار جدید با قدیم را برای جهان معرفی کرد و الهام بخش بسیاری از خانه‌های مدرن امروز است. او خانه ییلاقی موجود در سال 1925 را با تخته سه لا، شمشیر بندی زنجیره‌ای، فولاد سیال، نورگیرهای بزرگ و قاب‌های چوبی زاویه دار، تغییر داد. وی می‌گوید؛ من خانه جدید را در دل خانه قدیمی قرار دادم. این ساختمان واکنش‌های زیادی به همراه داشت و مورد انتقاد و تشویق جامعه منتقدین قرار گرفت و در رسانه ها منعکس شد و آغاز روند مجموعه سازه‌های تجربی شد. این خانه که هنوز هم محل بازدید دوست‌داران معماری است، در سال 2012 توسط موسسه معماران آمریکا جایزه معتبر بیست و پنج ساله را دریافت کرد.

موزه طراحی ویترا، ویل آم راین، المان 1989

در حالی که گروه های معماری همچون زاها حدید، تادائو آندو، وارلوارو و هرزوگ میورن برای طراحی این ساختمان طرح‌هایی ارائه کرده بودند، طرح دیکانستراکتیو گری به طور کلاسیک با زاویه های ساختار شکن برای این بنای اروپایی انتخاب شد. اشکال هندسی دیکانستراکتیو با پالت مصالحی از جمله گچ سفید و آلیاژ تیتانیوم – روی مزین این بنا هستند و وی خاطر نشان کرد؛ این اولین بار بود که از اشکال منحنی برای شکستن زوایای کار خود استفاده می‌کرد. همچنین اضافه می‌کند؛ من عاشق شکل‌دهی به مصالح هستم که می‌توانم در هنگام ترسیم این کار را انجام دهم و تا به حال به ذهنم خطور نکرده بود که این کار را در یک بنا انجام دهم که اولین کاری که در ذهنم بود و به انجام رساندم پروژه ویترا در آلمان است.

ماهی، بارسلونا، اسپانیا 1992

گری علاقه زیادی به آب‌زیبان دارد، که در بسیاری از طرح‌های او مشخص است. مجسمه ماهی El Peix که به عنوان بخشی از بازی‌های المپیک 1992 بارسلونا مشخص شده است، نقطه عطفی در ساحل بارسلونا است، 52 متر مش طلایی از جنس استیل ضد زنگ در زیر نور خورشید می‌درخشد و در کنار نور تغییر رنگ می‌دهد. این سازه پوششی برای کازینو و رستوران‌های زیر آن است که با نرم افزار سه بعدی و دانش هوا نوردی ایجاد شده است و پیشرفتی در طراحی های گری به شمار می‌رود.

موزه هنر وایزمن، مینه سوتا، ایالات متحده آمریکا 1993

مجموعه‌ای از اشکال منحنی مسطح در زوایای تصادفی مشرف به رودخانه می سی سی پی، و آخرین ساختمان گری بر اساس اسکیس دستی است. او می‌گوید که شکل کوبیستی از جنس استیل ضد زنگ بازنمایی انتزاعی ماهی است که از آبشار می‌پرد. در سال 2011 یک طرح بزرگ آجری به سازه اضافه شده که توسط گری طراحی شده بود، سایبان‌های فلزی آن با تکنولوژی مدل سازی سه بعدی برای بار دوم طراحی شد.

خانه رقصان، پراگ، جمهوری چک 1996

یک جفت برج دیکانستراکتیو از جنس پانل‌های شیشه‌ای، فولادی و بتنی در کنار هم، یکی استوانه‌ای و یکی منحنی، ملقب به دو نفر Fred and Ginger به عنوان اشاره ای به شباهت آن‌ها به Fred Astaire و Ginger Rogers در ابتدا بسیار بحث برانگیز بودند و به دلیل ایجاد اختلال در نمای ساختمان‌های باروک، گوتیک و آرت نوو پراگ مورد انتقاد قرار گرفتند، اما هم‌اکنون به یک جاذبه ارزشمند شهری و جهانی تبدیل شده‌اند.

موزه گوگنهایم، بیلبائو، اسپانیا 1997

یک شاهکار معماری از ماسه سنگ، شیشه و فلز، شاهکار منحنی گری از اشکال پیچیده تیتانیومی در حال چرخش است که به تاریخ بیلبائو به عنوان یک شهر فولادی اشاره می‌کند. این موزه 19 گالری معاصر هنری را در خود جای داده است. این موزه با تبلیغات بسیار زیاد باز شد و به یکی از مشهورترین بناهای قرن بیستم تبدیل شد و اقتصاد و شهرت شهر را به طرز چشم‌گیری زنده کرد، به طوری که میلیون‌ها بازدیدکننده دارد و به اثر بیلبائو و اثر گوگنهایم از لحاظ تاثیر گذاری مشهور است.

نویر زولهوف، دوسلدورف، آلمان 1999

مجموعه ای از سه ساختمان اداری در کنار بندر دوسلدورف که ساختارهای منحنی دارد به زوایای مختلفی تاکید دارد و هر کدام شخصیت خاص خود را در سبک ها و مصالح متضاد نشان می‌دهند. برج شرقی شامل حجم‌های منحنی است که در دریایی از گچ سفید پوشانده شده است، زوایای هندسی برج غربی از آجر قرمز ساخته شده است و ساختمان مرکزی شکل فولادی ضد زنگ درخشان به خود گرفته است و شکل و رنگ محیط اطراف خود را منعکس می‌کند. محبوبیت این سازه موجب شد تا این ساحل با ساختمان‌های دیگر معماران برجسته مانند دیوید چیپرفیلد و فومیهیکو ماکی احیا شود و ساختمان‌ها در هیئت مدیره انحصار آلمان جایزه کسب کنند.

موزه فرهنگ پاپ، واشنگتن، ایالات متحده آمریکا 2000

با هدف ایجاد زیبایی راک اند رولی ( نوعی سبک موسیقی )، تحقیقات گری برای طراحی این بنا شامل برش قطعات گیتارهای الکتریکی و استفاده از آن‌ها برای ساخت مدل‌های معماری بود. با ترکیب رنگ و بفات چوبی برای انتقال انرژی و ماعیت متغیر موسیقی، نماها از 21000 قطعه آلومینیومی و فولاد ضد زنگ رنگ آمیزی شده و برش خورده تشکیل شده‌اند که هر یک به شرایط نوری خارجی با زاویه کمی متفاوت پاسخ می‌دهند.

مرکز مگی، داندی، اسکاتلند 2003

تنها ساختمان گری در انگلستان، مجموعه خیریه حمایت از سرطان مگی، کلبه‌ای آرام و صمیمی است که روی تاج یک تپه قرار گرفته است و از خانه‌های دو اتاقی سنتی اسکاتلندی الهام گرفته شده است و سقف نقره‌ای موج‌دار آن اشاره به ساختار شکنی دارد. گری درباره این بنا می‌گوید؛ من فکر می‌کنم این یک ساختمان دعوت کننده است، من واقعا امیدوارم که به طرزی حتی کوچک بتواند به احساس نشاط و شادابی برای حرکت رو به جلو و زندگی کمک کند.

سالن کنسرت والت دیزنی، کالیفرنیا، ایالات متحده آمریکا 2003

با داشتن پانل‌های فولادی ضد زنگ در موقعیتی قرار گرفته که انگار توسط باد بسته شده‌اند، ادای احترام به عشق دریانوردی گری و تظاهر به حرکت موسیقی در اشکال ساختار شکنی جاری است که در داخل تالار منحنی داگلاس منعکس شده است. گری در این پروژه با مشاور آکوستیک یاسوهیسا تویوتا همکاری کرد و ساختمان به دلیل شنیداری فوق العاده‌ای که دارد مورد تحسین منتقدان قرار گرفته است.

Marques de Riscal، اسپانیا 2006

این پروژه اولین هتل گری بود که از روبان‌های فولادی و تیتانیوم نقره‌ای و رنگ بنفش که منعکس کننده ریوجا در تاکستان‌ها است، تشکیل شده بود. این پروژه به طور مشابه با کارکرد موزه گوگنهایم گردشگران و کاربران را به سطحی از بافت شهری دعوت می‌کرد که از رونق افتاده و کاربردی نداشت.

خیابان صنوبر، نیویورک، ایالات متحده آمریکا 2010

اولین آسمان خراش گری با وجود ورق‌های موج دار در بالا و پایین، نمای فلزی و شیشه ای 76 طبقه شکل گرفته و با نور شهر منعکس و تغییر پیدا کرد. این نما که برای القاء ظاهر پارچه پرده  طراحی شده است، از 10500 پانل فولادی ضد زنگ با شکل متفاوت تشکیل شده است. در سال 2011، این ساختمان، برنده جایزه مشهور جهان برای معماری بلندمرتبه شد، جایزه آسمان خراش Emporis، که هیئت ژوری اعلام کردند پروژه خیابان صنوبر حتی در چشم انداز و خط آسمان منهتن تاثیر گذار بوده و قابل توجه و برجسته است و یک آیکون معماری مهم و جدید برای نیویورک است.

پروژه گری، تورنتو، کانادا

یک جفت آسمان خراش پیچ خورده در 74، 84 طبقه برنامه ریزی شده بود تا خط آسمان تورنتو را تزئین کند، این پروژه در حال اجرا توسط گری برای قرار دادن آپارتمان‌ها، یک هتل، یک گالری هنری و یک پردیس دانشگاه طراحی و ارائه شده و در حال ساخت می‌باشد که نمای آن امضای گری یعنی ورق‌های فولادی و شیشه است. این معمار 92 ساله درباره این طرح می‌گوید؛ من می‌خواستم که هر دو برج دارای شخصیت خاص خود باشند، تا با یکدیگیر صحبت کنند و بسته به جایی که شما آنها را در هر نقطه از شهر مشاهده خواهید کرد، یک نمای پویا و متغیر در خط افق مشاهده کنید.

ساختمان لوئی ویتون

اثر خلاقانه دیگری از امضای گری در میان درختان منطقه Jardin dAcclimatation، بخشی از پارک Bois de Boulogne در حومه غربی پاریس که در سال 2014 پس از شش سال ساخت افتتاح شد. این بنا از گلخانه‌های تزئینی فولادی و شیشه ای قرن نوزدهم و همچنین نمای یک کشتی بادبانی الهام گرفته شده است.

اسکیس های فرانک گری

در حالی که او ممکن است متواضعانه از کارهایش به عنوان " خط خطی " و " آشفتگی " یاد کند و به قول خودش؛ من فکر نمی‌کنم آن‌ها برای کسی معنی دیگری داشته باشند جز برای من، که این طرح های متعدد سنگ بنای فرآیند طراحی او را تشکیل می‌دهد و بیننده را به مجموعه خود دعوت می‌کند. طرح‌های گری در دهه 1980 بخشی ثابت از زبان طراحی او شد، اگرچه در دهه 1960 وی در حال تهیه اسکیس های انتزاعی و نقاشی های انتزاعی برای اشاره به پروژه های اولیه خود بود.

صندلی فرانک گری

مانند ساختمان‌های او، صندلی‌هایی که توسط فرانک گری طراحی شده‌اند دارای طبیعت مجسمه سازی، ضد جاذبه و دنیایی هستند. صندلی نمادین Wiggle، همچون یک روبان پیچ و تاب خورده، که از لایه‌هایی از مقوا و تخته الیاف تشکیل شده است. روش فنی آن صندلی به شکل S حرف انگلیسی فوق العاده محکم و همچنین بسیار راحت است.

لامپ کانسپت ماهی

چراغ‌های دو قلو ماهی که توسط گری 1984 – 1986 طراحی و تولید شده است، کانسپتی است که به طور تصادفی بوجود آمده است. هنگام کار روی کمیسیون Formica با ورقه پلاستیکی جدید ColorCore، گری قطعه ای را رها کرد و آن را به بخش کوچکی خرد کرد که قرار بود اولین مقیاس چراغ ماهی شود. فلس‌های جداگانه بر روی یک چارچوب سیم چسبانده شده و یک مجسمه از ماهیان نژاد Koi ایجاد شد که دارای ویژگی‌های کارهای گری از جمله سیالیت هستند.

مبلمان فرانک گری

در سال 1989، گری با برند معروف آمریکایی Knoll در مورد ایجاد مجموعه‌ای از مبلمان که تماس گرفت. در نتیجه مجموعه‌ای از صندلی‌ها با الهام از جعبه‌های سیبی که معمار در دوران کودکی روی آن بازی کرده بود، ساخته شد و مبلمان چوبی ضخیم و سنگین را به قطعات فوق العاده قوی و سبک تبدیل کرد.

برای دیدن مبلمان فرانک گری به این لینک و برای دیدن نقل قول های فرانک گری به این لینک مراجعه فرمایید.

ترجمه، تهیه و تنظیم

• پویا مودتی

منبع

• وب‌سایت بین المللی مشاهیر جهان