به گزارش رسانه " اخـبــار معـمـاری " استودیو بریتانیایی "Zaha Hadid Architects" با همکاری استودیو محلی "Bureau Cube Partners" در حال بازآفرینی کارخانه کاغذسازی تاریخی "Milan Vapa" در بلگراد، صربستان هستند. این پروژه که به نام «موزه نیکولا تسلا» شناخته می‌شود، ادای احترامی به مهندس و مخترع برجسته صربستانی-آمریکایی خواهد بود. 

ساختمان اصلی کارخانه که در سال ۱۹۲۴ ساخته شده، بخشی از تاریخ معماری صنعتی بلگراد است. در این پروژه، تلاش شده تا برخی از نماها و سقف‌های قوسی شکل کارخانه حفظ شود و در عین حال فضاهای جدیدی برای نمایشگاه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی به آن افزوده شود. 

طراحی موزه از تحقیقات علمی نیکولا تسلا الهام گرفته است. استودیو «Zaha Hadid Architects» توضیح می‌دهد: «طراحی موزه بر پایه مفاهیمی از نیروهای مغناطیسی و انتقال انرژی بی‌سیم شکل گرفته است. این مفاهیم در انحنای دینامیک فرم‌ها و الگوهای بیضوی که از دودکش تاریخی کارخانه نشأت می‌گیرند، مشهود است». 

ورودی اصلی موزه با یک دایره بزرگ در نمای غربی مشخص شده است که بازدیدکنندگان را به یک آتریوم سه‌طبقه با سقفی بیضوی هدایت می‌کند. این آتریوم با حفظ دودکش قدیمی کارخانه طراحی شده و نمادی از پیوند تاریخ با آینده است. 

«برای بهبود گردش در فضا و کارایی ساختمان به‌عنوان یک موزه، دیوارهای داخلی با بازشوهای بیضوی طراحی شده‌اند. این بازشوها مجموعه‌ای از voidهای سه‌بعدی ایجاد می‌کنند که از ورودی غربی تا یادبود نیکولا تسلا در انتهای شرقی موزه امتداد دارند». 

علاوه بر گالری‌ها و فضاهای نمایشگاهی، این موزه شامل یک کافه، یک سالن چندمنظوره و یک رستوران بر بام ساختمان است که چشم‌انداز بی‌نظیری به رودخانه ساوا ارائه می‌دهد. 

در محوطه بیرونی موزه، میدان "Nikola Tesla Square" به‌عنوان فضایی عمومی طراحی شده که مسیرهای منحنی و باغ‌هایی با الهام از الگوهای میدان‌های الکترومغناطیسی در آن قرار دارد. این فضا نه‌تنها محلی برای استراحت و تعامل، بلکه گامی در جهت ترویج پایدارسازی محیط شهری است. 

این پروژه، علاوه بر تبدیل یک بنای صنعتی قدیمی به یک مرکز فرهنگی مدرن، بیانگر تعهد معماران به تلفیق نوآوری و میراث تاریخی است. این پروژه نه‌تنها از لحاظ طراحی معماری، بلکه از منظر مفهومی نیز نمایانگر تلفیق علم، هنر و تاریخ است. 

استودیو "Zaha Hadid Architects" که به واسطه پروژه‌های پیشگام خود شناخته می‌شود، اخیراً طراحی‌های دیگری همچون یک مرکز فرهنگی با فرمی آجرچین در ازبکستان و یک مرکز هنری با سقفی شناور در چین را رونمایی کرده است. 

تصاویر پروژه که توسط "Norviska" ارائه شده‌اند، تأکیدی بر جزئیات پیچیده و زیبایی‌شناسی منحصر‌به‌فرد این موزه دارند. به نظر می‌رسد این موزه نه‌تنها میراثی از دستاوردهای نیکولا تسلا باشد، بلکه الگویی از طراحی پایدار و خلاقانه در زمینه بازآفرینی معماری صنعتی به شمار می‌رود. 

سخن آخر

به‌عنوان یک معمار با تمرکز بر طراحی پایدار، این پروژه برای من نمونه‌ای درخشان از بهره‌گیری از معماری برای احیای ارزش‌های تاریخی و اجتماعی است. استفاده هوشمندانه از مفاهیم علمی نیکولا تسلا در طراحی فضایی که گذشته و آینده را به هم پیوند می‌دهد، بیانگر قدرت معماری در ایجاد تجربه‌های معنادار برای بازدیدکنندگان است. حفظ المان‌های تاریخی در کنار افزودن فضاهای نوآورانه، نشان‌دهنده تعهد به پایداری فرهنگی و محیطی است که می‌تواند الهام‌بخش پروژه‌های مشابه در سراسر جهان باشد.

ترجمه، تهیه و تنظیم: پویا مودتی "کارشناس ارشد معماری و انرژی"