طرح تفصیلی پیشنهادی حوزه مرکزی شهر مشهد به تایید رسید.
به گزارش پایگاه " اخبار معماری " محمدهادی مهدی‌نیا، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر مشهد، امروز در یکصدودوازدهمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر مشهد که در تالار شهر برگزار شد، در خصوص این مصوبه اظهار کرد: ما تاکنون دو طرح تقصیلی مناطق شهری را به شورا آورده و به تصویب رساندیم. امروز طرح حوزه مرکزی شهر مشهد را به شورا آوردیم. این بخش از شهر مشهد به نوعی قلب اقتصادی و هویت شهر مشهد است. در این بخش بافت‌های ارزشمندی وجود دارد که در این طرح تفصیلی به این بافت‌ها توجه ویژه‌ای شده است.
متن این مصوبه که با ۱۱ رای موافق به تصویب رسید، به شرح زیر است:
ماده واحده: مستند به بند ۲۴ ماده ۸۰ قانون تشکیلات وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی شهر و انتخاب شهرداران، ضرورت طرح تفصیلی پیشنهادی حوزه مرکزی به شرح پیوست مهر شده از سوی شورای اسلامی شهر(در قالب خلاصه گزارش، دفترچه ضوابط و مقررات و آلبوم نقشه‌های پیشنهادی) با تاکید بر بندهای ذیل جهت تصویب نهایی به کمیسیون ماده پنج استان ارسال می‌گردد.
۱- در موضوع محاسبات ریالی مرتبط با تراز مالی فیزیکی، جمع درآمدهای طرح (درآمد ناشی از تراکم‌ها و کاربری‌ها، با فرض تحقق ۱۰۰ درصدی ظرفیت‌های درآمدی) مبلغ ۹۳۷۸۰ میلیارد ریال و جمع هزینه‌ها (هزینه‌های مرتبط با تجهیزات شهری، ۳۰ درصد فضاهای فرهنگی و ورزشی، فضای سبز و حرائم، حمل‌ونقل، تحصیل حریم، احداث معابر و ...) بر مبنای محاسبات مشاورین پیشین در ابتدای سال، مبلغ ۱۸۰۶۴۰ میلیارد ریال و بر مبنای مبالغ بهروز، مبلغ ۲۵۱۴۶۰ میلیارد ریال تعیین گردید.
بر این اساس، مبلغ نهایی تفاضل درآمدها و هزینه‌های طرح، مبلغ ۸۶۸۶۰- میلیارد ریال (۹۲٪ منفی بر مبنای محاسبات ابتدای سال ۱۳۹۹) و ۱۵۷٬۶۸۰- میلیارد ریال (۱۶۸٪منفی بر مبنای محاسبات مهرماه سال ۱۳۹۹) خواهد بود.
١. بنا به اظهار نظر مشاور محترم طرح تفصیلی حوزه مرکزی مبنی بر عدم ابلاغ طرح حریم منظری و عدم بررسی طرح یادشده توسط مشاور و علاوه بر این ضرورت بررسی طرح حریم منظری به استناد مکاتبه مدیر کل محترم اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی به شماره ۹۹۲/ ۱۲۸ / ۸۷۷۹ مورخ ۹۶/۷/۲۷ و همچنین با توجه به ویژگی‌های حوزه مرکزی، شرایط موجود بافت و لزوم بروزرسانی طرح حریم منظری نسبت به واقعیت‌ها، هماهنگی لازم و انطباق بخشی دو طرح یاد شده و تصمیم گیری در خصوص سیاست‌های نهایی در مراجع تصویب الزامی است. شایان ذکر است با توجه به تبصره ذیل ماده سه قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی – فرهنگی مصوب مجلس شورای اسلامی به شماره ۱۸۲۳۱۴ / ۳۱ مورخ ۱ ۹۸/۴/۱۸، رعایت حقوق مالکانه مردم و سایر حقوق قانونی و شرعی در تهیه چهار چوب طرح‌های ویژه حفاظت، دستورالعمل‌های مورد نیاز و تهیه طرح‌های ویژه حفاظت الزامی است.
٢. با توجه به اهمیت فضاهای باز در بافت متراکم مرکز شهر و صعوبت در تولید این‌گونه از فضاها، می‌بایست جهت حفظ، احیاء و بهره‌برداری از فضاهای سبز و باز قطعات درشت دانه موجود (سبز حفاظتی) در این حوزه از قبیل بیمارستان امام رضا، اداره آستان قدس رضوی، اداره پست، بانک ملی و امثالهم در ضوابط و مقررات طرح تفصیلی با تاکید بر قوانین سلبی از هرگونه ساخت و ساز در این فضاها جلوگیری و حفظ و صیانت از آن‌ها مد نظر قرار گیرد. همچنین پیشنهاداتی به منظور بهره‌برداری از این‌گونه فضاها به‌عنوان بخشی از فضاهای باز شهری ارائه گردد.
٣. با توجه به تاکید مشاور محترم طرح تفصیلی مبنی بر پیشبرد سیاست حفظ جمعیت شهروند در حوزه مرکزی، ضرورت احیاء فضای زندگی شهروندان مشهدی در بافت‌های پیرامون حرم مطهر رضوی که تاریخچه مشهد را شکل می‌دهد و همچنین از سوی دیگر با توجه به شکل‌گیری بخش قابل توجهی از قطعات موجود حوزه مرکزی به‌صورت اقامتی و ضرورت پیش‌بینی این کاربری در بافت پیرامون حرم مطهر براساس یافته‌های طرح تفصیلی و گرایشات موجود، می‌بایست کاربری قطعاتی که در طرح پیشنهادی به‌صورت سکونت - اقامت و سکونت موقت پیشنهاد گردیده است بصورت کاربری مسکونی ( سکونت دائم) پیش‌بینی گردد و در ضوابط و مقررات طرح پیشنهادی در محدوده‌های سکونت - اقامت کاربری اقامتی به‌عنوان کاربری مجاز تلقی گردیده و قطعات این محدوده مشروط به احراز شرایط استفاده از این کاربری امکان بهره‌برداری با کاربری اقامتی را دارا باشند.
۴. یکی از ویژگی‌های عمده هسته مرکزی شهرها فشردگی بافت است. این موضوع که در بافت مرکزی شهر مشهد نیز مشهود است، مقوله تامین خدمات اساسی مورد نیاز شهروندان را با چالش‌های جدی مواجه می‌نماید. از این رو ضمن تلاش مشاور در جهت تامین خدمات اساسی شهروندان و زائرین در حوزه مرکزی پیش‌بینی بخشی از این کاربری‌ها بر روی قطعات بافت پر ساخته شده صورت گرفته است. بنابراین به‌نظر می‌رسد ضمن تعدیل سرانه‌های مورد نیاز پیش‌بینی شده در طرح جامع، به منظور افزایش میزان تحقق پذیری این کاربری‌ها می‌بایست، در خصوص قطعات خدماتی پیش‌بینی شده در مالکیت خصوصی و در محدوده قطعات ساخته شده، تراکم‌های ساختمانی و میزان انتفاع مرتبط با این کاربری‌ها به نحوی پیش‌بینی گردد که مالکین نسبت به اجرای پروژه‌های خدماتی ترغیب کنند. علاوه بر این می‌بایست سایر دستگاه‌های متولی با استفاده از بودجه‌های دولتی نسبت به تامین بخشی از خدمات این حوزه اقدام نمایند.
۵. با توجه به اهمیت ساختاری محور ارگ در حوزه مرکزی شهر مشهد، ضمن تایید عرض پوسته این محور معادل حداکثر۴۰ متر و لزوم حفظ و تثبیت عرض سواره فعلی آسفالت موجود می‌بایست برای محور مذکور طرح طراحی شهری ویژه تهیه گردد. همچنین پیشنهاد می‌گردد، طراحی شهری این محور در سکانس‌های مختلف و متناسب با ویژگی‌ها و شرایط هر بخش صورت پذیرد و فضاهای مازاد بر پوسته سواره در این محور در چارچوب طرح طراحی شهری محور حتی الامکان به صورت پیاده و عمومی طراحی گردد. علاوه بر طرح طراحی شهری یاد شده برای محور ارگ، الزامیست هرگونه افزایش تعداد طبقات بیش از چهار طبقه که دارای پیشینه تاریخی در این محور است، مشروط به عقب نشینی به میزان حداقل ۱۰ متر گردد.
۶. با توجه به اینکه حوزه مرکزی شهر مشهد به عنوان بافت تاریخی و هسته اولیه شهر محسوب می‌گردد، حفظ و احیاء عناصر ارزشمند موجود در بافت‌های تاریخی محدوده پیرامون حرم مطهر رضوی امری ضروری است. همچنین بنا به ارزشمندی ساختار کالبدی بافت این حوزه، تعریض محورها بویژه در محدوده‌های مجاور حرم مطهر رضوی، می‌بایست با تاکید بر حفظ ابنیه و حداقل مداخله در بافت صورت پذیرد. براین اساس در عمده محورهای شاخص این حوزه از قبیل خیابان سر شور، کوچه خامنه‌ای، خیابان دانشگاه، خیابان آخوند خراسانی و امثالهم، تعیین پوسته محور می‌بایست در چارچوب طرح طراحی شهری برای هر محور صورت پذیرد. ضروری است در طرح‌های طراحی شهری این محورها ضمن تاکید بر حفظ عناصر ارزشمند و شرایط موجود بافت در قالب سکانس‌های مختلف قابل تشخیص در محور، هماهنگی لازم با دفاتر تسهیلگری سازمان بازآفرینی فضاهای شهری و یافته‌های به دست آمده این دفاتر صورت پذیرد.
۷. در خصوص پوسته محور سراب (کوچه شاهین‌فر) نظریه کمیته فنی کمیسیون ماده ۵ مورخ ۹۹/۶/۱ به شرح ذیل مورد تایید است: پیشنهاد گردید با رویکرد تثبیت وضع موجود (عرض متغیر) و نقش پیاده مدار با در نظر داشتن نحوه تامین خدمات باراندازی تجاری‌های موجود و سایر ملاحظات کالبدی و رعایت حقوق مکتسبه، طرح طراحی شهری برای محدوده مذکور تهیه و به تصویب کمیسیون ماده ۵ برسد.
۸. با توجه به ارائه پیشنهاد طرح موضعی طراحی شهری خیابان برای بخش قابل توجهی از معابر حوزه مرکزی توسط مشاور و همچنین ضرورت هماهنگی محورهای هم‌جوار با حوزه ثامن، پیش‌بینی محورهای آیت الله بهجت، ارگ و دانش به‌عنوان طرح‌های موضعی الزامی است.
۹. به منظور تامین دسترسی مطلوب کاربری‌ها و همچنین تامین حداقل ایمنی لازم برای تردد عابرین پیاده در بافت متراکم و جذاب مرکز شهر، توصیه می‌گردد حتی المقدور معابر بن باز به‌ویژه معابری که نسبت به پوسته موجود مورد تعریض پیشنهادی مشاور قرار گرفته است، حداقل با عرض هشت متر مد نظر قرار گیرد. معابر بن بست با طول کمتر از ۵۰ متر که تامین دسترسی سواره پلاک‌ها از طریق آن‌ها صورت می‌پذیرد، حتی الامکان با عرضی حداقل معادل ۶ متر پیش‌بینی گردد.
۱۰. در خصوص میدان سعدی، با توجه به تصویب طرح ترافیکی میدان مذکور در شورای همتا و لزوم اجرای طرح مورد نظردر آینده، رعایت طرح مصوب در چارچوب نظام حرکت و دسترسی و ساختار عملکردی طرح تفصیلی پیشنهادی الزامی است.
۱۱. با عنایت به مصوبه شماره ۵/ ۹۸/ ۱۴۹۸۶ /ش مورخ ۹۸/۸/۱۴ با موضوع ضوابط و مقررات طراحی و جانمایی پارکینگ کلیه موارد مربوط به دسترسی پلاک‌ها، موارد معافیت پارکینگ و ضوابط طراحی پارکینگ وفق مصوبه مذکور مدنظر قرار گیرد.
۱۲. پیشنهاد می‌شود با استناد به بنده ماده ۹۲ قانون برنامه ششم توسعه، فعالیت کتاب‌فروشی‌ها، مراکز و موسسات فرهنگی، آموزشگاه‌های هنرهای تجسمی، موسیقی، اماکن ورزشی و نظایر آن با استفاده از کاربری فرهنگی در فضاهای مسکونی مجاز شناخته شده و تا زمانی که از فضاهای مسکونی در فعالیت‌های مذبور بهره‌برداری نمایند، مشمول حکم این بند قرار خواهند داشت.
۱۳. پیشنهاد می‌گردد به منظور ساماندهی برخی از مشاغل خاص از قبیل نمایشگاه‌های فروش خودرو با توجه به ویژگی‌های این مشاغل و ضرورت تامین پارکینگ تدابیر و پیش‌بینی‌های لازم در راستای جلوگیری از مزاحمت‌های احتمالی صورت پذیرد.
منبع:ایسنا
تماشای معماری آلوار آلتو
