به گزارش پایگاه " اخبار معماری  "  ببه نقل از ایسنا ، طی چند روز گذشته و با رسانه ای شدن فعالیت عمرانی بخش خصوصی در زمینی در مجاورت کاروانسرای مشیرالملک (دژ برازجان) صحبت های ضد و نقیض بسیاری درباره مجوز ساخت این کافی شاپ مطرح شد.

در بدو اعتراضات به ساخت این بنا، روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی در بیانیه ای اعلام کرده بود: «ضوابط عرصه و حریم مصوب کاروانسرای مشیرالملک (دژ برازجان) فاصله ۴ و نیم متری در نظر گرفته شده است» اما پس از پیگیری های مردم برازجان و مدیریت اداره میراث‌فرهنگی و گردشگری دشتستان ابعاد دیگری از این ماجرا روشن شد.

«حمید سعادت»، رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دشتستان در گفت وگو با خبرنگار ایسنا ضمن اعلام اینکه زمین محل احداث کافی شاپ مورد نظر ملک شخصی نبوده و جز اموال بیت المال است، گفت: «طبق مجوز صادر شده می بایست از مصالح سبک و قابل جمع آوری همچون کانکس های فلزی استفاده می شد که در این مورد هم تخلف صورت گرفته شده است.»

این در حالی است که طبق مستندات موجود از مدت قرارداد اجاره زمین تنها یک ماه باقی مانده و دلیل هزینه کرد مستأجر در این فاصله کم مشخص نیست.

سعادت با بیان اینکه هیچ نشانه ای از طی شدن تشریفات قانونی مزایده در دست ما نیست افزود: «به دلیل اینکه مستأجر برخلاف قرارداد اجاره در حال ایجاد "تغییرات" در مورد اجاره بود و همچنین این تغییرات و ساخت و ساز برخلاف مجوز و قوانین سازمان میراث فرهنگی، می‌توانست خطراتی را متوجه سازه ی بنای تاریخی دژ برازجان نماید مجوز این کافی شاپ لغو شد.»

به گزارش ایسنا، کاروانسرای مشیرالملک برازجان که مردم بومی آن را به نام دژ برازجان می‌شناسند از بناهای به جا مانده از عصر قاجار است که در مراحل مختلف تاریخی استفاده های متفاوتی از آن صورت گرفته است.

این بنا در زمان ناصرالدین شاه قاجار و به دستور میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک، طی ۷ سال با هزینه‌ای معادل ۴۰ هزار تومان ساخته شد. معمار این بنا "حاج محمد رحیم شیرازی"، این کاروانسرا و یا به قول برازجانی‌ها "دژ" را به طرز ماهرانه‌ای به سبک معماری زندیه ساخته است.

دژ برازجان نیز مانند همه کاروانسراها دارای ۴ برج مرتفع است؛ مساحت کل بنا ۷۰۰۰ متر مربع و زیربنای آن حدود ۴۲۰۰ متر مربع است. کاروانسرای مشیرالملک برازجان مجموعاً ۶۸ باب اتاق و حجره دارد که به دلیل تغییر کاربری آن در دوره‌های بعدی، تعداد اتاق‌ها کم یا زیاد شده‌اند.

جالب‌تر آنکه این مکان تنها کاروانسرایی برای استراحت مسافران در راه تجارتی شیراز به بوشهر نبوده بلکه از زمانی که قشون نظامی از سال ۱۲۹۳ شمسی به برازجان وارد شد، این کاروانسرا محل مناسبی برای استقرار نظامیان شناخته شده و در سال ۱۳۳۵ طی تغییرات و تعمیراتی، در اختیار شهربانی قرار گرفت و به زندان تبدیل شد که به همین دلیل به دژ برازجان معروف شده است.

پس از تبدیل کاروانسرا به زندان، یک در آهنی نصب شد و در طبقه بالا برجک‌ها، دیوارهای اضافی و پنجره‌های آهنی نصب شده و محوطه کاروانسرا به چهار قسمت تبدیل شد.

حمید سعادت، رئیس میراث فرهنگی شهرستان دشتستان درباره پیشینه و ارزش فرهنگی دژ برازجان به خبرنگار ایسنا گفت: «کاروانسرای مشیرالملک جزو آثار تاریخی ارزشمند استان بوشهر و جنوب کشور است که در شهر برازجان قرار دارد و تنها کاروانسرای تمام سنگی ایران است.»

وی ادامه داد: «راهنمای گردشگری در این کاروانسرا مستقر است که اطلاعات کاملی در خصوص تاریخچه و پیشینه این اثر باستانی در اختیار علاقمندان و بازدیدکنندگان از این بنا قرار می‌دهد و بازدید از این بنا و موزه آثار باستانی مستقر در کاروانسرا آزاد است.»

کاروانسرای مشیرالملک در سال ۱۳۷۷ و با پیگیری‌های مکرر مدیریت میراث فرهنگی بوشهر به دلیل اهمیت و ارزش آن، تخلیه و مرمت ‌های لازم در جهت کاربری فرهنگی و هنری این اثر تاریخی صورت گرفت. این بنای تاریخی در سال ۱۳۶۲ به شماره ۱۶۳۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.