به گزارش پایـگاه " اخـبــار معـمـاری  "  موزه فرش ایران در تهران واقع شده است و به دلیل گنجینه‌های گرانبهایی که دارد از موزه‌های مهم کشور محسوب می‌شود.

موزه فرش ایران

موزه فرش ایران از جمله موزه‌های مهم در ایران به حساب می‌آید که در طول سال گردشگران و مردم عادی زیادی از آن بازدید می‌کنند. در این موزه آثار بسیار ارزشمندی از فرش‌ها و گلیم‌های ایرانی نگهداری می‌شود و کسانی که علاقمند به انواع فرش هستند می‌توانند فرش‌ها و گلیم‌ها را در طرح‌ها و سبک‌های مختلف در این موزه مشاهده کنند همچنین در کنار موزه، امکانات کتابخانه‌ای نیز وجود دارد که می‌تواند در جهت افزایش آگاهی بازدیدکنندگان بسیار موثر باشد و آن‌ها را با هنر فرش ایرانی آشنا کند.

تاریخچه موزه فرش ایران

موزه فرش ایران از موزه‌هایی است که به دستور فرح پهلوی در استان تهران بنا شد و در بیست و دوم بهمن سال ۵۶ توسط وی افتتاح گردید. موزه فرش ایران در ضلع شمالی پارک لاله در شهر تهران واقع شده است و وسعت آن نیز دوازده هزار متر مربع است. شروع ساخت این موزه در سال ۱۳۴۰ شمسی بود که با هدف گالری فرش ساخت آن آغاز شد، ولی این بنا تا سال ۱۳۵۵ به مدت پانزده سال به صورت ناتمام ماند و در همان سال تعمیرات آن آغاز شد و یک سال و نیم بعد یعنی در بهمن ۵۶ ساختمان تکمیل و افتتاح شد.

هدف از تشکیل این موزه این بود که محلی برای تحقیق و پژوهش در مورد پیشینه، کیفیت تاریخی هنر و صنعت فرش مخصوص ایرانی باشد. در موزه فرش شاهد نگهداری فرش‌های ارزشمند و نفیس ایرانی هستیم که به وسیله هنرمندان معروف بافته شده است. در کنار فرش‌ها آثار ارزشمند دیگری از جمله گلیم‌ها نیز نگهداری می‌شود.

معماری ساختمان موزه فرش ایران

ساختمان موزه فرش ایران معماری بسیار زیبا و جذابی دارد که با دیدن آن دار قالی برای بازدیدکنندگان تداعی می‌شود، ساختمان موزه فرش به وسیله یکی از مشهورترین معماران ایرانی عبدالعزیز فرمانفرمائیان طراحی و پیاده شده است. وی از اولین ایرانیانی بود که در خارج از ایران و در رشته معماری تحصیل کرده است. فرمانفرمانیان در سال ۱۳۳۰ در دانشسرای عالی ملی هنر‌های زیبای پاریس فارغ التحصیل شد و ویژگی طراحی‌های وی اهمیت به اصالت طراحی ساختمان بوده است.

موزه فرش ایران از شاهکار‌های این معمار ارزشمند محسوب می‌شود و وی در طراحی این ساختمان هنر و اصالت ایرانی را بر پیکر ساختمان موزه فرش پیاده کرده است. از نمای خارجی ساختمان به راحتی می‌توان به راز درون ساختمان پی برد در حقیقت شاهد یک نوع هماهنگی بین نمای بیرونی و درونی هستیم که در نوع خود یک شاهکار هنری محسوب می‌شود.

ساختمان موزه فرش

ساختمان موزه در فضای ۳۴۰۰ متر مربعی می‌باشد. این ساختمان از دو تالار تشکیل شده و از تالار‌ها به منظور نمایش فرش‌های دستبافت و گلیم‌ها استفاده می‌شود. کاربرد این دو تالار از هم متفاوت است. تالار طبقه اول به طور معمول برای نمایشگاه‌های موقتی و فصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد و تالار طبقه همکف برای نمایشگاه دائمی است در این تالار در حدود صد و پنجاه تخته فرش و قالی وجود دارد که از شاهکار‌های معماری ایرانی محسوب می‌شوند. این قالی‌ها اکثرا متعلق به مهمترین مراکز قالی بافی در ایران از جمله تبریز، اصفهان، کاشان و کرمان می‌باشند.

همان طور که گفته شد در طبقه همکف موزه فرش ایران در حدود ۱۵۰ نوع فرش و قالی نگهداری می‌شوند که در طرح‌ها و سبک‌های گوناگونی هستند. در نگهداری انواع فرش‌ها و گلیم‌ها در این موزه به قدمت و مرغوبیت آن‌ها توجه می‌شود و در کنار آن ویژگی خاص فرش ایرانی نیز از نظر رنگ‌های به کار رفته، نوع طرح و بافت، نقشه و… نیز برای نگهداری فرش‌ها در نظر گرفته می‌شود.

در این موزه فرش‌های با ارزشی نگهداری می‌شود که قدمت آن‌ها از قرن ۹ ام هجری تا به امروز می‌باشد و برای کسانی که در زمینه هنر و خصوصا فرش پژوهش می‌کنند یک منبع بسیار ارزشمند محسوب می‌شود. امکانات خوبی در این موزه برای بازدیدکنندگان فراهم شده است و در برخی موارد فیلم‌ها و اسلاید‌هایی برای آگاهی بیشتر آن‌ها پخش می‌شود.

کتابخانه موزه فرش ایران

یکی از مهمترین امکاناتی که در موزه فرش ایران وجود دارد و قابل استفاده برای عموم نیز می‌باشد، کتابخانه موزه فرش ایران است در این موزه در حدود ۳۵۰۰ جلد کتاب نگهداری می‌شود که در زبان‌های مختلفی از جمله فارسی، عربی، انگلیسی، آلمانی و فرانسوی می‌باشند. با استفاده از این کتاب‌ها می‌توان اطلاعات بسیار مفیدی را در زمینه هنر و صنعت فرش ایران و مشرق زمین بدست آورید علاوه بر بازدید از کتابخانه، بخشی نیز وجود دارد که در آن کتاب‌های مرتبط با فرش عرضه می‌شود.

قالیچه میرزا کوچک خان جنگلی

همان طور که گفته شد در موزه فرش ایران آثار بسیار با ارزشمندی نگهداری می‌شود که توجه هر بازدیدکننده‌ای را به خود جالب خواهد کرد. یکی از مهمترین و معروف‌ترین آثاری که در این موزه نگهداری می‌شود و از آثار فاخر ایرانی محسوب می‌شود قالیچه‌ای تحت عنوان قالیچه میرزا کوچک خان جنگلی که منقش به تصویر میرزاکوچک خان جنگلی آزادی خواه مشهور زمان دوران قاجار است و در آن لباس نظامی به تن دارد و اسلحه‌هایی را به دست گرفته است.

این قالیچه توسط فرش بافان کاشانی بافته شده است و در ابعاد ۱۳۰ سانتیمتر عرض و ۲۲۰ سانتیمتر طول می‌باشد. در مورد تاریخ دقیق بافت این قالیچه اطلاعاتی در دست نیست، ولی با توجه به این که در قسمت فوقانی قالیچه کارخانه‌ای به نام ملامحمود حک شده است احتمال داده می‌شود که این قالیچه به اواخر حکومت قاجار تعلق دارد.

موزه فرش ایران، محل برگزاری نمایشگاه‌های مختلف

موزه فرش ایران علاوه بر این که یک موزه با ارزش است، یک نمایشگاه نیز محسوب می‌شود و همان طور که گفته شد از طبقه اول آن برای برگزاری نمایشگاه‌های موقتی و فصلی نیز استفاده می‌شود. در طول سال‌های مختلف در این موزه شاهد برگزاری نمایشگاه‌های متعددی بودیم که در حال حاضر نیز نمایشگاه‌های مقطعی برگزار می‌شود.

از مهمترین نمایشگاه‌هایی که در موزه فرش ایران برگزار شد، نمایشگاه طرح بته بود که در سال ۱۳۶۵ برگزار و استقبال خوبی از آن به عمل آمد. همچنین نمایشگاهی با عنوان دست بافته‌های ارامنه ایران نیز در این موزه برگزار شده است. در دوازدهم بهمن ۱۳۶۴ به مناسبت گرامی داشت دهه فجر در این محل نمایشگاه دیگری نیز بر پا شد که در آن قالی‌هایی با طرح‌های محراب که متعلق به قرون دهم و چهاردهم هجری بودند به همراه سجاده‌ها و قالی‌هایی با گل‌های برجسته که متعلق به قرن ۸ هجری بودند در معرض نمایش قرار گرفتند.

ویژگی‌های موزه فرش ایران

موزه فرش ایران از موزه‌های خاص در کشورمان محسوب می‌شود و با توجه به ویژگی‌های خاصی که دارد دارای شهرت جهانی است. علاوه بر این که این موزه محلی برای بازدید از فرش‌های قدیمی است، یک منبع مناسب برای پژوهش نیز محسوب می‌شود بسیاری از کسانی که در مورد صنعت فرش به تحقیق و پژوهش می‌پردازند با حضور در این موزه به مطالعه و بررسی فرش‌های با ارزش می‌پردازند در این موزه آثار گرانبهای بسیاری وجود دارد که در طبقه همکف برای نمایش قرار داده شده است.

تابلو فرش‌های نفیس و گرانسنگ تبریزی به همراه فرش‌های معروف این شهر از جمله بخش‌های جذاب این موزه هستند. در این موزه همچنین می‌توانید قالیچه‌های تصویری را مشاهده کنید که به شاهنامه بایستقری معروف است که در آن‌ها نیم نگاهی به حماسه‌ها، ادبیات، فرهنگ و مذهب ایرانی دارد.