به گزارش رســانـه" اخـبــار معـمـاری " به نقل از ایسنا، چهارتاقی یا آتشکده «سیمکان» در مسیر جهرم ـ میمند در استان فارس واقع شده است. قدمت این آتشکده به ساسانیان نسبت داده شده که ۱۰ دی‌ماه سال ۱۳۸۱ با شماره ۶۷۸۶ به ثبت ملی رسیده است.

سیاوش آریا ـ پژوهشگر و فعال میراث فرهنگی ـ به تازگی با ثبت تصاویری از آن، نه تنها به وضعیت نابسامان این سازه ساسانی اشاره کرده که از حفاری‌ها و کندوکاوهای ناکام گنج‌یاب‌ها خبر داده است.

در سال‌های گذشته نیز درباره گستره حفاری‌های غیرمجاز در این مکان هشدارهایی داده شده بود. بعدها برخی فعالان میراث فرهنگی گفته بودند در برخی از آن گودال‌های جویندگان گنج، گیاه روییده است.

این فعال میراث فرهنگی نیز درباره حفاری‌های جدید قاچاقچیان و مشاهداتش از وضعیت این آتشکده ساسانی، گفت: چپاولگران یادمان‌های تاریخی و میراث فرهنگی در کفِ این چهارتاقی گودال بزرگی کنده‌اند که بر اثر این کند و کاوها، آسیب‌های برگشت‌ناپذیری به این سازه ساسانی وارد کرده‌اند.

او اضافه کرد: هرچند حفاری‌های غیرمجاز در درون آتشکدۀ «سیمکان» از گذشته و در سال‌های ۱۳۹۴ و ۹۵ خورشیدی که از این یادمان بازدید کرده بودم، وجود داشت، ولی به نظر می‌رسد چپاولگران میراث فرهنگی با خیال آسوده و در نبود نظارت مسؤولان میراث فرهنگی و یگان حفاظت میراث فرهنگی، گودال‌های کوچک پیشین را شکافته و عمیق‌تر کرده‌اند و به لایه‌های باستان‌شناسانی این بنای ساسانیان آسیب‌های برگشت‌ناپذیری وارد کرده‌اند.

این دوستدار میراث فرهنگی ادامه داد: در بخش شمالی و در کنار این آتشکدۀ ساسانی، به تازگی نیز آثاری از حفاری‌های غیرمجاز دیده می‌شود؛ گودالی با عمق بیش از ۲ متر کنده‌اند که اگر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای آثاری که در میان باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی مردم منطقه وجود دارد زودتر عَرصه و حریم تعیین کرده بود، بی‌گمان اکنون شاهد روزگار آشفته و نابسامان و دستبُرد قاچاقچیان اَموال تاریخی و فرهنگی نبودیم.

او گفت: آتشکدۀ ساسانی «سیمکان» روی تپه‌ای و در میان باغی که مالک خصوصی دارد، واقع شده است و روشن نیست چگونه افرادی ناشناس و قاچاقچیان توانسته‌اند به سادگی به آن تعرض کنند. این موضوع زمانی پرسش برانگیزتر می‌شود که بدانیم همواره، مالک باغ و دیگر باغ‌داران پیرامون این چهارتاقی حضور دارند و سازه‌ای هم در حریم آن برپا کرده‌اند که البته این اقدام هم به نوعی تخلف به شمار می‌آید.

این فعال میراث فرهنگی به ساخت‌وسازهای غیرقانونی در حریم و پیرامون این آتشکده ساسانی از سوی باغداران که چشم‌انداز و حریم بصری این بنای ساسانی را مخدوش کرده است، اشاره کرد و افزود: وجود اَنبوه درختچه‌های بزرگ و کوچک بادام‌کوهی و پوشش گیاهی محوطۀ پیرامونی آن و کِشت جو و عدس و اَنگور از سوی کشاورزان و باغ‌داران منطقه، آیندۀ تاریکی را برای چهارتاقی ارزشمند «سیمکان» جهرم رقم زده است.

سازه‌ای در نزدیکی آتشکده که خط حریم آن را شکسته است

این پژوهشگر میراث فرهنگی در استان فارس همچنین به سُست و بی‌دوام شدن پایه‌های چهارتاقی و بخش‌های دیگری از این بنا اشاره کرد که آن را در حال فرو ریختن قرار داده است و در ادامه اظهار کرد: آتشکده سیمکان از مصالحی چون لاشه‌سنگ و ملات گچ ساخته شده است. دالان‌های طواف و پیرامون چهارتاقی سراسر ویران شده و هم‌اینک تنها پِی آن برجای مانده است. راه ورودی بنا درگوشۀ شمالی جای دارد که بازمانده‌های آن نمایان است. این چهارتاقی بزرگ، میدانی به اندازه ۲۲ در ۲۲  متر را در برمی‌گیرد. دیوار جانبی گوشۀ شرقی و غربی بنا، سالم است، اما چهار ستون آتشکده آسیب دیده است. نقشۀ این سازه مربع‌شکل است که با بهره‌گیری از گوشواره، پلان مربع تبدیل به دایره شده است.  

حفاری‌های غیرمجاز که به گفته سیاوس آریا ـ فعال میراث فرهنگی ـ به تازگی ایجاد شده است

آثار دیگری از حفاری داخل آتشکده سیمکان

گودال بزرگی که به انگیزه گنج‌یابی در قلب آتشکده حفر شده است

بخش‌هایی از این آتشکده فروپاشیده است

سست و بی‌دوام شدن بخشی‌هایی از آتشکده ساسانی سیمکان

عکس‌ها از سیاوش آریا