به گزارش رسانه " اخـبــار معـمـاری  "، در میان رویدادهای فرهنگی و تخصصی که هرساله با هدف گسترش آگاهی عمومی و ارتقای کیفیت زندگی شهری برگزار می‌شوند، جشنواره‌هایی که به مشارکت نسل جوان، کودکان و نوجوانان در طراحی آینده‌ی شهرها توجه می‌کنند، جایگاهی ویژه یافته‌اند. این‌گونه برنامه‌ها، با هدف توانمندسازی نسل نو برای ایفای نقش فعال در فرآیند ساخت و بازآفرینی محیط زیست انسانی، نه‌تنها دانش و مهارت را منتقل می‌کنند، بلکه حس تعلق و مسئولیت‌پذیری نسبت به فضاهای شهری را در دل آینده‌سازان جامعه نهادینه می‌سازند.

در این میان، جشنواره «Festival of the Future» که در «۱۴ و ۱۵ مارس ۲۰۲۵» در ساختمان مرکزی موسسه سلطنتی معماران بریتانیا (RIBA) در لندن برگزار شد، نمونه‌ای الهام‌بخش از این رویکرد مشارکتی بود؛ رویدادی با بیش از ۲,۰۰۰ شرکت‌کننده که به نسل آینده شهرسازان و معماران فرصتی داد تا از نزدیک با ابزارها، مفاهیم و مسیرهای متنوع حوزه طراحی شهری آشنا شوند.

نسل آینده در مرکز توجه؛ از بازی تا برنامه‌ریزی شهری

در این جشنواره، مشارکت واقعی کودکان و نوجوانان از طریق فعالیت‌های متنوعی شکل گرفت. کارگاه‌هایی از جمله ساخت فضاهای بازی آینده با همکاری دفاتر برجسته‌ای چون «Heatherwick Studio» و «Woods Bagot»، یا تجربه ساخت مجسمه‌های معلق توسط کودکان دبستانی با راهنمایی گروه «MATT+FIONA»، نشان از آن داشت که آموزش و خلاقیت در کنار بازی، می‌تواند بستری برای شکل‌گیری مفاهیم عمیق طراحی شهری باشد.

برنامه‌هایی مانند آموزش مقدماتی هوش مصنوعی توسط گروه «Build the Way» و مشاوره‌های شغلی از سوی دانشگاه‌های معتبر، از جمله «Ravensbourne»، باعث شد نوجوانان با مسیرهای تحصیلی و حرفه‌ای ممکن در معماری، مشاوره محیطی و طراحی پایدار آشنا شوند.

فراتر از یک نمایشگاه؛ شکل‌گیری گفت‌وگوی اجتماعی

گرچه بخش‌هایی از جشنواره به معرفی فرصت‌های تحصیلی و کاری اختصاص یافته بود، اما هدف اصلی آن فراتر از معرفی مشاغل بود. گفتگوهایی مانند «طراحی شهر برای زنان و دختران» که با همکاری «GLA» و مشاوران طراحی شهردار برگزار شد، بر لزوم انعکاس تجربه زیسته گروه‌های متنوع اجتماعی در طراحی محیطی تأکید داشت.

همچنین در جلساتی که توسط خود RIBA برگزار شد، چالش‌هایی همچون هزینه بالای تحصیل در رشته معماری و کمبود بورسیه‌های حمایتی مورد بررسی قرار گرفت؛ موضوعی که به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین موانع ورود جوانان مستعد به این حرفه شناسایی شد.

مشارکت واقعی: جوانان برگزارکننده جشنواره

یکی از ویژگی‌های خاص جشنواره امسال، مشارکت جوانان نه‌فقط به‌عنوان مخاطب، بلکه در نقش برگزارکننده بود. با هدایت گروه «Beyond the Box» به مدیریت «Neil Onions»، جوانانی به‌عنوان تسهیل‌گر، مصاحبه‌گر و مستندساز در روند اجرا حضور فعال داشتند. این حضور گسترده و مسئولانه، حس تعلق به رویداد و نقش‌آفرینی در سرنوشت حرفه‌ای آینده را در جوانان تقویت کرد.

نگاهی به آینده: پلتفرمی پایدار برای تغییر

با پایان جشنواره، امیدها به آن است که چنین رویدادهایی تنها به یک تجربه دو روزه محدود نشوند، بلکه به بستری پایدار برای توسعه گفتمان‌های شهری مشارکتی تبدیل شوند. اگر معماران فردا قرار است فضاهایی طراحی کنند که بازتابی از نیازها، رؤیاها و تجربه‌های زیسته‌ی مردم باشد، ضروری است از امروز در کنار آنان ایستاد، گوش داد و فضا برای آموختن و تجربه کردن فراهم کرد.

نویسنده: پویا مودتی

(با اقتباس و بازنویسی از گزارش Krish Nathaniel، منتشر شده در RIBA Journal، 30 April 2025)