در دل محله‌ای پرجنب‌وجوش از پاریس، جایی که ساختمان‌های بتنی دهه ۷۰ نفس می‌کشند، معماری روایتی تازه از همزیستی، بازسازی و پایداری خلق کرده است. پروژه‌ای که نه تنها یک مدرسه متروک را احیا کرد، بلکه آن را به مکانی برای آموزش، پذیرش و پیوند اجتماعی تبدیل ساخت.
به گزارش رسانه " اخـبــار معـمـاری " استودیو معماری فرانسوی “Associer” موفق شد در یک بازآفرینی کم‌نظیر، مدرسه‌ای متعلق به دهه ۱۹۷۰ را در منطقه نوزدهم پاریس به «کتابخانه رسانه‌ای جیمز بالدوین» و «خانه پناهجویان» تبدیل کند. این پروژه ترکیبی هوشمندانه از بازسازی، ارتقاء سازه‌ای، و افزودن عناصر جدید با استفاده از مصالح طبیعی و بازیافتی است، بدون نیاز به تخریب کامل. در قلب این پروژه، ساختمان سابق دبیرستان Jean Quarré قرار دارد؛ سازه‌ای با اسکلت بتنی که بازسازی و به‌روزرسانی شد. در فرآیند احیا، بخشی از عناصر بتنی برش داده شد تا نور، هوا و ارتباطات بصری به درون ساختمان نفوذ کنند. جالب آن‌که مصالح حاصل از این برش‌ها مجدداً در پروژه به کار رفتند، به‌طوری‌که ساختمان تبدیل به منبع تأمین مصالح خود شد. به گفته فیلیپ مادک (Philippe Madec)، رئیس استودیو: «ضرورتی برای تخریب کامل وجود ندارد؛ آنچه هست را می‌توان به شکلی هوشمندانه بازآفرینی کرد.»
تمامی افزوده‌های جدید با مصالح زیست‌پایه ساخته شده‌اند: چوب، الیاف طبیعی، خاک خام فشرده و عناصر بازیافتی، حتی تابلوهای راهنما. این رویکرد که از آن به‌عنوان «معماری با رویکرد صرفه‌جویانه» یاد می‌شود، نقطه مقابل معماری مصرف‌گرا و تخریبی است. ساختمان اصلی، یعنی کتابخانه، در حجم پنج‌طبقه‌ای سابق جای گرفته و حول یک حیاط مرکزی سبز با درختی در میانه سازماندهی شده است. بخش خوشامدگویی در طبقه همکف، فضاهای کار نیمه‌خصوصی در طبقات بالا، و راهکارهای خلاقانه‌ای برای ایجاد پیوند میان این فضاها، تجربه‌ای متنوع و باز را به مخاطبان ارائه می‌دهد.
در کنار این ساختمان، یک حجم مستطیلی دو طبقه، خانه پناهجویان را در خود جای داده است. این فضا شامل کلاس‌های آموزشی، آشپزخانه‌ها، فضاهای ورزشی و اتاق‌های مشاوره حقوقی و اداری است. در امتداد ضلع جنوبی این ساختمان، یک فضای ایوان‌مانند با دید به باغ مشترک قرار دارد که بستری برای تعامل اجتماعی فراهم می‌کند. عنصر ارتباطی میان دو حجم اصلی، ساختاری با عنوان "The Link" است؛ حجمی با دیوارهای خاک فشرده و سازه‌ای چوبی که نقش فضاهای گردشی و چندمنظوره را ایفا می‌کند. این فضا، نیمه‌باز و فاقد سیستم گرمایشی مکانیکی، نور و هوا را از طریق پوسته توری‌مانند چوبی دریافت می‌کند که همچون آشیانه‌ای در هم تنیده، کارکردی زیست‌اقلیمی دارد.
محوطه بیرونی پروژه نیز با استفاده از ۱۳۵ قطعه بتن بازیافتی از سازه قدیمی طراحی شده است؛ میدانی عمومی با نیمکت‌ها و گلدان‌های چوبی که از دیدگاه اجتماعی به‌عنوان فضایی باز برای تعامل محله ایفای نقش می‌کند. در مجموع، این پروژه تنها یک بازسازی ساده نیست، بلکه بیانیه‌ای است معمارانه در پاسخ به چالش‌های معاصر: پذیرش مهاجران، پایداری، حفظ منابع و فعال‌سازی دوباره فضاهای متروک شهری. مدرسه‌ای که روزی در خاموشی فرو رفته بود، اکنون با صدای کودکان، گفت‌وگوی فرهنگی و نور مطالعه جان تازه‌ای گرفته است.
ترجمه، تهیه و تنظیم: پویا مودتی | کارشناس ارشد معماری و انرژی
تصاویر از: Pierre-Yves Brunaud
*منبع: Dezeen
تماشای معماری آلوار آلتو
