در جوامع بشری و زندگی شهری و صنعتی آلودگی ها به یکی از معضلات اساسی بشر امروزیتبدیل شده است.این آلودگی های بطور مستقیم و غیر مستقیم بر زندگی انسان ها تاثیرات خود را میگذارد.این تاثیرات منفی میتواند علاوه بر جسم، روح و روان انسان را تحت تاثیر قرار دهد و مشکلات بسیاری را درطول زندگی بر وی تحمیل کند.

 آلودگی ها منشا متفاوتی دارند اما بطور کلی می توان وجود هر ماده و یا موضوعی خارجی که  فرآیند های زیست محیطی و طبیعی را دچار اختلال نموده و یا باعث ایجاد اثرات ناخواسته و ناگواری در محیط اطراف و سلامت انسان ها  و جانوران شود را آلودگی نام تعریف نمود.

آلودگی های ایجاد شده توسط ساخت و ساز های بی رویه ، تخلیه شدن پسماند کارخانه ها در دریا ها و رودخانه ها و یا آلودگی صوتی ایجاد شده توسط خودروها که باعث برهم خوردن تعادل زیست محیطی میشود را میتوان از موارد آلودگی بشر امروز نام برد.

یکی دیگر از آلودگی هایی که زاییده پیشرفت تکنولوژی و عدم توجه به شیوه زندگی انسان ها و موجودات زنده بوجود آمده است و اثرات سو خود را مستقیما بر  اکوسیستم میگذارد  و باعث از بین رفتن تعادل آن می شود آلودگی نوری نام دارد .

همینطور آلودگی نوری را میتوان هرگونه استفاده نادرست  از نور مصنوعی و ناخواسته و فراتر از حد استانداردهای موجود  در شب را آلودگی نوری نامید که باعث تبعات جبران ناپذیری در   محیط زیست موجودات زنده می شود.

توجه نکردن به دانش واصول نورپردازی می تواند باعث آلودگی نوری شود که آثار روانی و مخرب آن بطور مشخص سلامت روانی انسان ها و محیط زیست موجودات زنده را تحت الشعاع قرار میدهد. آلودگی نوری با برهم زدن تعادل اکوسیستم ، و ایجاد حادثه های مختلف و بوجود آوردن خیرگی با اصول زیبایی شناسی و درک مناسب از محیط پیرامون  نیز مغایرت بسیار زیادی دارد.

بر اساس آمار موجود  تقریبا ۹۹% جمعیت اروپا و آمریکا و حدودا دو سوم مردم دنیا در محیط زندگی و پیرامونی و شهری خود دچار آلودگی نوری هستند که بطور کلی این آلودگی بسیار بیشتر از استانداردهای تعیین شده برای محیط های شهری است.

بطور کلی بر اساس تحقیقات بدست آمده در ایران نیز وضعیت نورپردازی در شرایط مناسبی به سر نمیبرد. عدم تدوین  طرح جامع نورپردازی شهری ،نبود پیش بینی نورپردازی در زمان طراحی بنا و ناهماهنگ بودن طراحان و مجریان و بهره برداران سیستم های روشنایی و نورپردازی شهری از دلایل نامناسب بودن نورپردازی در کشورمان می باشد که با تهیه و تدوین طرح جامع نورپردازی شهری، بالا بردن سطح آگاهی عمومی و مسئولین و تصویب قوانین مناسب در این حوزه شاهد هر چه بهتر شدن منظر شهری و درک بهتر از محیط پیرامون خواهیم بود.

سید کمال هاشمی

دانشجوی دکتری معماری منظر