باغ پهلوانپور مهریز به عنوان یکی از نمونههای برتر و زیبای اصیل ایران در سال ۲۰۱۱ طی نشست سی و پنجم در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسید.
به گزارش پایـگاه " اخـبــار معـمـاری " به نقل از ایسنا، باغ تاریخی پهلوان پور در محلهی مزویر آباد شهرک شهید زارعین در مهریز استان یزد قرار دارد. باغ متعلق به فردی به نام «حسن ملارضا» بوده که بعد از وی به دامادش «علی پهلوان» تعلق گرفته است.
باغ پهلوانپور از لحاظ معماری نمایانگر تغییرات سبک باغسازی کهن ایرانی به سمت و سوی باغسازی رایج امروزی است و سبک معماری آن ترکیبی از معماری کوشکی و حیاط مرکزی است که کوشک اصلی در مرکز باغ قرار دارد.
این باغ از گذشته دارای جاذبهی خاصی به دلیل روان بودن آب در داخل آن است و این آب از قناتی مشهور به «حسن آباد» که آنهم از آثار ثبت شدهی جهانی است، سرچشمه میگیرد و به جز باغ پهلوانپور به طور مستقیم از هیچ یک از باغهای منطقه عبور نمیکند. مسیر عبوری آب در مرکز باغ است ولی علاوه بر این محور اصلی، آب در دو محور دیگر نیز جریان دارد که باغآرایی حول این دو محور به وجهی بسیار زیبا صورت گرفته است.
این مجموعه تاریخی شامل یک مجموعهی ورودی، ساختمان کوشک(شربتخانه)، بنای زمستانخانه، بنای سرایداری، حمام و آشپزخانه است. عمارت تاریخی این باغ نیز متعق به دوارن زندیه است که در زمان قاجار مرمت و بازسازی شده و به همین جهت میتوان زیباییهای منحصربهفرد هر دو دوره را در آن دید.
هر چند این باغ در استان یزد به عنوان یک استان کویری و گرم در ایران واقع شده ولی هوایی خوش، مطبوع و خنک دارد و در سرمای زمستان هم میتوان در بنای «زمستانخانه» لَختی در گرمای طبیعی بنایی اصیل و ایرانی به سر برد.
جز درختان کهن و تنومندِ چنار، درختان خرمالو و انار و بادام هم در باغ کاشته شده که همچنان ثمربخشاند و میتوان در فصلهای مختلف از دیدن میوههای آنها لذت برد.
این اثر در تاریخ هفتم مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۳۳۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران و در سال ۲۰۱۱ طی نشست سی و پنجم در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسید تا بر اهمیت آن بیش از پیش تاکید شود.