تعداد شهرها یا روستاهایی که یک رنگ مشخص در فضای عمومی، نمای خانه‌ها و دیوارهایشان بر دیگر رنگ‌ها غلبه دارد و به نوعی فضای شهری آنها تک‌رنگ محسوب می‌شود، چندان زیاد نیست. نام برخی از این شهرها یا روستاها برای ما آشناترند مانند ابیانه در ایران یا شفشاون در مراکش اما نام برخی از این شهرها ممکن است تا به حال به گوش بسیاری از ما نخورده باشد مانند هازکار در اسپانیا یا ایزامال در مکزیک.
به گزارش پایـگاه " اخـبــار معـمـاری " روزنامه «خراسان» در ادامه نوشت: سراغ ۹ شهر یا روستا از قاره‌های مختلف رفته‌ایم که به واسطه تک‌رنگ بودن نمای ساختمان‌هایشان مشهور شده‌اند.
شفشاون در مراکش - آبی
این شهر کوچک در شمال مراکش با دیوارهای آبی‌اش، شهرتی جهانی دارد. البته این آبی‌بودن دیوارها قدمتی کمتر از صد سال دارد. درباره اینکه چرا دیوارها در این شهر آبی هستند، داستان‌های متفاوتی ذکر شده است. یکی از این داستان‌ها به مهاجران یهودی در این منطقه و علاقه آنها به رنگ آبی بازمی‌گردد. گفته شده که حدود هزار و ۹۳۰ نفراز جمعیت مهاجران یهودی در این شهر، طبق فرهنگ خود که آبی را رنگ آرامش می‌دانستند، دیوارهای خانه خود را آبی کردند.
تا پیش از این ماجرا، دیوارها در این منطقه طبق سنتی قدیمی، سفید بوده اما بعد آرام آرام تعداد دیوارهای آبی افزایش پیدا کرده است. البته این روزها درباره فواید رنگ آبی و دلیل نگه‌داشتن این رنگ، نکات دیگری هم مطرح می‌شود. از جمله اینکه دیوارهای آبی‌رنگ، پشه‌ها و حتی برخی حشرات را از شهر، دور و در تابستان به خنک‌ماندن خانه کمک می‌کند. اما شاید طی سال‌های اخیر مهم‌ترین کاربرد این دیوارهای آبی‌رنگ را باید جذب گردشگر در نظر بگیریم. تا پیش از شیوع کرونا این شهر کوچک که حدود ۴۰ هزار نفر جمعیت دارد، سالانه میزبان صدها هزار گردشگر بود. در نظر داشته باشید که این شهر فقط دست کم ۲۰۰ هتل دارد که حاکی از استقبال زیاد گردشگران از این شهر کوچک است.
جیپور در هند - صورتی
جیپور در هندوستان به شهر صورتی معروف است. این شهر که کمتر از ۳۰۰کیلومتر با پایتخت هند یعنی دهلی‌نو فاصله دارد، در اواخر قرن نوزدهم دیوارهایش به رنگ صورتی در آمده است. داستان این تغییر رنگ هم به بازدید پرنس آلبرت ادوارد (که بعدتر شاه ادوارد هفتم شد) از هند در سال ۱۸۷۶ بازمی‌گردد. در این سفر مهاراجه جیپور که می‌خواست بازدید از این شهر برای پرنس آلبرت خاطره‌ساز شود، دستور داد تا دیوارهای شهر را به رنگ صورتی در بیاورند. انتخاب رنگ صورتی هم از این نظر بود که این رنگ در فرهنگ مردم آن منطقه، نشانه مهمان‌نوازی است.
در سال ۱۸۷۷، یعنی یک سال بعد از بازدید پرنس، قانونی در جیپور تصویب شد که طبق آن باید دیوارهای شهر صورتی رنگ‌آمیزی شوند. این قانون هنوز هم در این شهر معتبر است. از نتایج این موضوع آنکه جیپور به عنوان شهر صورتی هند در فهرست میراث جهانی یونسکو در سال ۲۰۱۹ به ثبت رسید.
آیت‌بن‌حدّو در مراکش - قرمز
آیت‌بن‌حدّو در اصل دژ یا کاخی است که در مسیر عبور کاروان‌ها در جنوب مراکش ساخته شده بود. البته طی سال‌ها در کنار این کاخ، ساختمان‌های دیگری هم ساخته شده است که حالا مردم در آن ساکن هستند و روستاها و به اصطلاح قصبه‌هایی را در منطقه تشکیل داده‌اند. رنگ دیوار ساختمان‌ها در این محل قرمز است و برای همین به نام «شهر قرمز» مراکش شناخته می‌شود. به نظر می‌رسد دلیل قرمزی رنگ دیوارهای این ساختمان‌ها همان چیزی است که درباره ابیانه به آن اشاره می‌شود؛ یعنی وجود میزان بالای اکسید آهن در خاک منطقه. این مجموعه که البته به عنوان میراث جهانی یونسکو هم به ثبت رسیده، جدای از جذابیت برای گردشگران، برای فیلم‌سازان هم بسیار جذاب است. تا به حال فیلم‌های زیادی در آیت‌بن‌حدّو فیلمبرداری شده‌اند، از جمله لورنس عربستان، گلادیاتور، مومیایی، الکساندر و ... . بخش‌هایی از سریال معروف بازی تاج‌وتخت هم در این مکان فیلمبرداری شده است.
آمالفی در ایتالیا - لیمویی
آمالفی و ساحل آن یکی از مناطق بسیار جذاب در گردشگری ایتالیاست. رنگی که به صورت سنتی در نمای ساختمان‌ها در این منطقه استفاده می‌شود، زرد لیمویی است. دلیل اینکه چرا از چنین ترکیب رنگی استفاده می‌شود، چندان مشخص نیست اما هر چه هست در این منطقه لیمو جایگاه خاصی دارد. باغ‌های لیمو در این منطقه زیادند و لیمو یکی از محصولات اصلی آن است. البته برخی رنگ نمای ساختمان‌ها را نه نمادی مرتبط با لیمو که نمادی از آفتاب و هوای آفتابی آن می‌دانند. طی سال‌های اخیر تعدادی از ساختمان‌های این منطقه سراغ رنگ‌های دیگری مانند صورتی کمرنگ رفته‌اند اما هنوز هم ترکیب زرد لیمویی و آبی (به واسطه دریای خوش‌رنگ در این منطقه) نماد آمالفی برای بسیاری است. البته بد نیست بدانید که رنگ آبی خاصی از خانواده فیروزه‌ای وجود دارد که به آن آمالفی می‌گویند و به خاطر رنگ خاص دریا، این منطقه چنین نامگذاری شده است.
ابیانه در ایران - قرمز
نام روستای ابیانه به گوش بسیاری از ما خورده است؛ روستایی پلکانی و به رنگ قرمز که در نزدیک نطنز در استان اصفهان و در دامنه کوه کرکس قرار دارد. دیوارهای این روستای زیبا قرمزرنگ است. ترکیب رنگ قرمز دیوارها، در کنار معماری منحصر به فرد، فرهنگ خاص مردم این منطقه و نوع پوشش اهالی باعث شده تا این روستای کوچک به منطقه گردشگری جذابی تبدیل شود.
اما چرا دیوارهای خانه‌ها در این روستا قرمز است؟ خاک رسی که برای نمای ساختمان‌ها و دیوارها در این منطقه استفاده می‌شود، اکسیدآهن بالایی دارد. در نتیجه میزان بالای اکسیدآهن هم رنگ این خاک، قرمزتر از خاک رس‌های معمول است. البته درباره ابیانه هم مانند دیگر مواردی که معرفی کردیم، حالا این رنگی‌بودن دیوارها، کاربرد ویژه‌اش جذب گردشگر است. گفته می‌شود این روستای کم‌جمعیت (۳۰۰ نفر طبق سرشماری ۱۳۹۵) پیش از شیوع کرونا سالانه فقط نزدیک به ۴۰ هزار نفر گردشگر خارجی داشته و این جدای از خیل گردشگران داخلی آن بوده است.
ایزامال در مکزیک - زرد خردلی
قدمت ایزامال معروف به شهر زرد در مکزیک به حدود ۲۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد. اما به نظر می‌رسد تاریخچه دیوارهای خردلی‌رنگ آن بسیار کمتر از قدمت خود شهر است. اینکه چرا دیوارها چنین رنگی دارند، دقیق مشخص نیست و داستان‌های مختلفی درباره آن وجود دارد. برخی می‌گویند در سال ۱۹۹۳ و برای بازدید پاپ ژان پل دوم از این شهر دیوارها به این رنگ درآمده‌اند اما برخی می‌گویند پیش از این تاریخ هم دیوارها دست کم در برخی مناطق زردرنگ بوده است. معروفیت ایزامال البته صرفا به خاطر دیوارهای زرد آن نیست بلکه این تاریخ غنی آن و بناهای به‌جامانده از دوره مایاها در منطقه است که در درجه اول باعث معروفیت آن شده و موجب شده است تا سالانه صدها هزار گردشگر به این شهر سفر کنند.
هازکار در اسپانیا - آبی
هازکار روستایی در منطقه مالاگا در جنوب اسپانیاست. این روستا تازه همین چند سال پیش، یعنی بهار سال ۲۰۱۱ به رنگ آبی در آمده است. دلیل آن هم افتتاحیه نمایش فیلم «اسمورف» بود. شرکت سونی، سرمایه‌گذار فیلم اسمورف، برای اینکه توجه به اکران این فیلم را افزایش دهد، با مسئولان این روستای کوهستانی موافقت کرد تا همه دیوارهای شهر برای چند ماه آبی شوند. پس به همین منظور حدود ۴۰۰۰ لیتر رنگ آبی مصرف شد تا این روستا به رنگ آبی درآمد.
اما آیا اهالی از این تصمیم رضایت داشتند؟ تا پیش از این کار، این روستا سالانه میزبان حدود ۳۰۰ گردشگر در سال بود اما سال اولی که این کار انجام شد، حدود ۸۰ هزار گردشگر برای بازدید از این روستای آبی، وارد آن شدند! این استقبال چشمگیر باعث شد زمانی که شرکت سونی، طبق قرارداد در زمستان ۲۰۱۱ می‌خواست دیوارهای روستا را به رنگ سفید برگرداند، مردم رای به آبی‌ماندن دیوارها بدهند. از آن زمان به بعد دیوارهای این شهر آبی باقی مانده و حالا همین آبی‌بودن دیوارها تبدیل به جاذبه گردشگری برای آن شده است.
جوداپور در هندوستان - آبی
جوداپور را به نام شهر آبی هندوستان می‌شناسند. دلیل رنگ‌آمیزی این شهر به رنگ آبی مشخص نیست. برخی می‌گویند در قدیم کاهنان برهمایی دیوار خانه‌های خود را آبی می‌کرده‌اند تا به این ترتیب شناخته شوند. به این ترتیب رنگ آبی دیوارها نشانه جایگاه اجتماعی بالاتری بوده است. در طول زمان اما کم‌کم همه دیوارهای بخش قدیمی شهر آبی شده‌اند. البته در این‌باره هم مشابه شفشاون در مراکش، حالا فوایدی برای این دیوارهای آبی گفته می‌شود. دورکردن موریانه‌ها و خنک‌کردن خانه‌ها در فصل گرما از جمله فواید آبی‌کردن دیوارها در این شهر ذکر شده است. هر چه هست در این روزگار که خوش‌عکس‌بودن شهرها در جذب گردشگر و رونق اقتصادی آنها نقش مهمی دارد، این دیوارهای آبی حالا کاربردی بیش از دورکردن موریانه و ... پیدا کرده است.
میکونوس در یونان - سفید و آبی
ترکیب سفید و آبی محدود به یک منطقه در یونان نیست. اصلا اگر به پرچم این کشور نگاه کنید جز همین دو رنگ، رنگ دیگری نمی‌بینید اما میکونوس، این جزیره گردشگری پرطرفدار، یکی از نقاطی است که در کنار سانتورینی بیشتر از نقاط دیگر یونان بابت سفید و آبی بودن، توجه‌ها را به خود جلب کرده است.
اما چرا این دو رنگ و بویژه رنگ سفید اینقدر در یونان پرطرفدار است؟ در این‌باره هم خنک‌کردن فضای داخل خانه، از مهم‌ترین دلایل این موضوع گفته شده است. اما جدای از آن گفته‌اند در سال ۱۹۳۸ در یونان وبا شیوع پیدا کرده بود. حکومت وقت به تجربه درمی‌یابد سفیدکردن دیوارها و معابر شهری می‌تواند به کنترل این بیماری کمک کند، پس دستور می‌دهد تا همه جا سفید شود. اما چه ارتباطی بین سفیدکردن دیوارها و مبارزه با وبا وجود داشته است؟ به نظر می‌رسد چون در فرایند سفیدکردن دیوارها از آهک استفاده می‌شده و آهک خاصیت ضدعفونی‌کنندگی دارد، کنترل بیماری وبا در مناطقی که دیوارها سفید می‌شده، بهتر پیش می‌رفته است.
البته از سال ۱۹۷۴ در یونان قانونی تصویب شده است که طبق آن در نمای خانه‌ها در برخی مناطق باید تنها از این دو رنگ استفاده شود و همین هم باعث شده تا این روزها شاهد اهمیت بیشتر این دو رنگ در نمای خانه‌ها در یونان باشیم.
ایسنا
تماشای معماری آلوار آلتو
