به گزارش رســانـه" اخـبــار معـمـاری " به نقل ازایلنا از یزد؛ کمیته میراث جهانی یونسکو ۱۸ تیر ۱۳۹۶ در چهل و یکمین نشست خود در کراکوف لهستان، با اجماع اعضا، بخشی از بافت تاریخی شهر یزد را در فهرست میراث جهانی ثبت کرد اما در این مدت نبود روزی که خبری از تعرض به بافت تاریخی و تخریب و نابودی آن در رسانه ها منتشر نشود.

شهر زیبا و تاریخی یزد از نظر بافت تاریخی و معماری خانه هایش شهرت خاصی در ایران دارد و دارای آثار و بناهای با قدمت بسیار است و زندگی مسکونی در این محدوده نیز به طور محدود در جریان است. این محدوده از نظر وسعت بزرگترین محله بافت تاریخی محسوب می شود.

وضعیت معماری و شیوه ساخت بناها و ساختمان های بافت تاریخی در نوع خود بی نظیر است چراکه جهت وزش باد و تابش خورشید در نظر گرفته شده و این موضوع حتی در ساخت کوچه ها نیز مورد توجه بوده است.

این در حالی است که ساخت بناها و ساختمان های جدید با شیوه و طراحی متفاوتی است و حتی نوع مصالح آن با بافت تاریخی تفاوت دارد اما با این وجود هستند تعداد زیادی از افراد سودجو که به بهانه‌های مختلف در صدد تخریب این محدوده ارزشمند ثبت شده جهانی برآمده و ساخت و سازهای جدید را در بافت تاریخی یزد دنبال می کنند.

به تازگی اما در اقدامی تعجب برانگیز ساختمانی در بافت تاریخی با عنوان "اقدام ملی مسکن" در محله تاریخی خلف باغ در دست ‌ساخت قرار گرفت که به اذعان بسیاری از کارشناسان و حتی ساکنان عادی بافت تاریخی، ساختمانی غیرمجاز و خارج از مقررات میراث فرهنگی است.

مجوزهای داده شده، اشتباهی و برخلاف حفظ بافت تاریخی است

اقدام به ساخت این مجتمع مسکونی به قدری بر قامت بافت تاریخی زار می زد که صدای بسیاری از افراد را درآورد و واکنش چهره های ملی معماری به این پروژه را بر انگیخت تا جایی که از رئیس قوه قضائیه در خصوص ادامه سکوت مسئولان میراث فرهنگی و شهرداری را خواستار شدند و این اقدام را خارج از ضوابط شهرداری و غیرعادی خواندند.

پس از این  واکنش ها بود که برخی اعضای شورای شهر هم قفل سکوت خود را شکسته و مجوزهای اعطا شده در این خصوص را بر خلاف مقررات دانستند.

نماینده شورای شهر یزد در منطقه بافت تاریخی شهرداری یزد با بیان اینکه برخی مجوز‌های اعطا شده میراث فرهنگی در بافت تاریخی با مجوز اعطا شده بافت جهانی همخوانی ندارد، گفت: ساخت و ساز در این بافت بر خلاف ضوابط است.

فاطمه حقیرالسادات اظهار داشت: همه ادعاهایی داریم که یزد شهر میراث جهانی شده، اما برای حفظ آن بر خلاف مقررات بافت عمل می کنیم و متاسفانه مجوز‌های اشتباهی صادر شده است که برخلاف حفظ بافت تاریخی است.

وی افزود: اگر ما اصول اساسی بافت تاریخی شهر یزد را که بر اساس آن مجوز جهانی گرفته بررسی کنیم مشخص می شود که با این مجوزهای اعطا شده تناقض دارد و متاسفانه کارهایی با دست خومان انجام می دهیم که شهر را از میراث جهانی خارج می کنیم.

این عضو شورای شهر، موضوع امنیت ساکنان این بافت را بسیار مهم عنوان کرد و ادامه داد: اگر توقع این است شهرداری حمایت کند، باید شهرداری هم در این مسائل دیده شده و فعالیت شبانه روزی شهرداری هم در بافت تاریخی در نظرگرفته شود.

عضو شورای شهر تصریح کرد: در حفظ بافت تاریخی باید گروهی درگیر شوند که متوجه باشند شهرداری و شورا در مقابل میراث نیستند، بلکه کنار آن است تا در کنار هم شهر میراث جهانی را ارتقاء بدهیم و آن را حفظ کنیم؛ نه اینکه چند سال دیگر بگویند این گروه آمد و شهر را از میراث جهانی خارج کرد.

ساخت و ساز محله خلف باغ غیرمجاز و فاقد مجوز است

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد هم بر لزوم ورود جدی قانون برای برخورد با ساخت و ساز غیرمجاز محله خلف باغ تاکید و اظهار داشت: این کارگاه تا زمان تصویب نقشه‌ها در شورای فنی میراث فنی تعطیل شد.

احمد آخوندی با بیان اینکه ساخت و ساز محله خلف باغ غیرمجاز است، افزود: ساختمانی که تحت عنوان اقدام ملی مسکن با موافقت میراث فرهنگی تنها در خصوص تغییر کاربری از فضای پیشنهادی و مسیر پیشنهادی به مسکونی، هم‌اکنون در دست ساخت است، ساختمانی غیرمجاز و خارج از مقررات میراث فرهنگی است.

وی ادامه داد: علاوه بر اخطارهای مکرر یگان حفاظت میراث فرهنگی و پیگیری حقوقی، متاسفانه این ساخت و ساز بدون اخذ مجوزهای لازم و توجه به ضوابط میراث فرهنگی و حتی شهرداری به سرعت در حال انجام است.

آخوندی با تاکید بر اینکه ضروری است هر چه زودتر از پیشرفت این طرح جلوگیری شود، عنوان کرد: طرح این بنا نیز از قبل هم مصوب نشده است.

ساخت و سازها تهدید جدی در بافت تاریخی یزد

محسن عباسی هرفته، رئیس پایگاه میراث جهانی شهر تاریخی یزد هم با بیان اینکه ساخت و سازها و مرمت های غلط امروز بلای جان بافت تاریخی شده اظهار داشت: این نوع اقدامات تهدید جدید و جدی برای بافت تاریخی است.

وی ادامه داد: با تداوم این وضعیت در بافت تاریخی، شاید کمتر از ۱۰ سال وجود خانه اصیل در بافت تاریخی کمیاب شود و بناهای فاخر امروز به ساختمان هایی سیمانی و خالی از هویت اصیل با ظاهری کاهگلی تبدیل شوند.

عباسی با ابراز تاسف از اینکه نظارت بر کارگاه‌ها ضعیف است و نظام مشخص و کارآمدی برای این امر وجود ندارد عنوان کرد: این کارگاه ها و حتی ساخت و سازهای غیر اصولی داخل آن ها، بلای جان بافت تاریخی شده است و از درون و با اسم زیبای مرمت شاهد نابود کردن بافت هستیم.

وی با تاکید براینکه قبلا، تخریب عمدی، تهدید بافت تاریخی بود، گفت: اکنون این تخریب‌ها با افزایش ارزش اقتصادی بناهای تاریخی و به تبع آن روند سوداگری در بافت به مرمت‌های غلط تبدیل شده و تهدید جدی بافت امروز همین موضوع است.

رئیس پایگاه میراث جهانی شهر تاریخی یزد خاطر نشان کرد: این مرمت‌های اشتباه، خانه‌های تاریخی را از اصالت، هویت و حس خوب دور می‌کند و صرفا ظاهری بزک شده، بدون روح و فاقد کیفیت و سرزندگی از آن ها باقی خواهد گذاشت.

به گزارش ایلنا، تخریب بافت‌های تاریخی ازجمله موضوعات چالش‌برانگیز در حوزه شهری است اما طبق ضوابط، طرح معماری بناهای واقع در بافت تاریخی باید دارای هویت مناسب بافت بوده و هرنوع ساخت‌وساز در بافت تاریخی نیز باید دارای هویت و شخصیت باشد.

همچنین مطابق شرایط و ضوابط طرح تفصیلی، حدود ضوابط ارتفاعی، استفاده از مصالح و سایر موارد به تفکیک در بافت تاریخی مشخص شده  اما اینکه چرا برخی بی توجه به این موارد اقدام به تخریب بافت دارند و حتی سد قانون را دور می زنند جای سئوال است و برخورد جدی مسئولان را می طلبد.