قره کلیسا قدیمی ترین کلیسای جهان است که بر مقبره طادی مقدس و ۳۵۰۰ نفر از پیروان این دین در زمان اشکانیان در چالدران بنا شده و از همین رو نهمین اثر کشور در ردیف آثار جهانی است.
در سال ۴۳ میلادی دو شخص به نامهای تاتائوس و بارتقیموس برای ترویج آئین مسیحیت وارد شمال غربی ایران می‌شوند، در آن زمان اشکانیان در ایران حکومت می‌کردند و بسیاری از مردم زرتشتی بودند و بسیاری نیز به آئین مهر روی آورده بودند.
پس از دعوت شاگردان مسیح به این آئین در ایران سه هزار و ۵۰۰ نفر مسیحیت را می‌پذیرند که از جمله آنان سانتروک یا سنادوک پادشاه ارمنیان به همراه دخترش ساندوخت بودند، پس از مدتی کوتاه، پادشاه از ایمان به مسیح روی گردان می‌شود و دستور می‌دهد که تمام افرادی که به این دین روی آورده‌اند را بکشند و حتی ساندوک دخترش را نیز در این راستا از دم تیغ می‌گذراند.
بیش از دو قرن بعد در سال ۳۰۱ میلادی و در زمان حکمرانی تیرداد پادشاه اشکانی تبار ارمنستان آئین مسیحیت دین رسمی این کشور اعلام شده و به سبب مقدس بودن کلمه شهید نزد مسیحیان در سده‌های سه تا شش میلادی قره کلیسا با استفاده از سنگ‌های سفید و سیاه بنا شد.
در طول دوران مختلف به علت جنگ‌های فراوانی که در منطقه روی می‌دهد کلیسا دچار آسیب‌های فراوانی شده و از جمله پس از حمله چنگیز مغول در سال ۱۲۳۰ میلادی به این مناطق، بیشتر قسمت‌های کلیسا تخریب می‌شود ولی بعدها در زمان فرمانروایی هلاکو خان، کلیسا توسط خواجه نصیرالدین طوسی دوباره بنا می‌شود.
در سال ۴۳ میلادی دو شخص به نامهای تاتائوس و بارتقیموس برای ترویج آئین مسیحیت وارد شمال غربی ایران می‌شوند، در آن زمان اشکانیان در ایران حکومت می‌کردند و بسیاری از مردم زرتشتی بودند و بسیاری نیز به آئین مهر روی آورده بودند.
بنابر روایتی که موسی خورنی تاریخی شناس مشهور ارمنیان کرده است، تاریخ ساخت قره کلیسا در آذربایجان غربی به اوایل دوره مسیحیت برمی گردد. از همین رو این کلیسا بر روی آرامگاه طاطائوس مقدس که مبشرین دین مسیحیت به شمار می رفته نیز محسوب می شده است. از سال ۱۲۴۳ نام «کلیسای طاطائوس مقدس» متناوباً در آثار و کتب مختلف، به ویژه مجامع مذهبی ارمنیان به چشم می‌خورد.
در طول تاریخ قره کلیسا بارها مورد هجوم قدرت‌ها و حکومت‌ها قرار گرفت و همچنین بلایای طبیعی آسیب‌های زیادی را به آن وارد ساختند توسط افراد خیر یا دولت‌ها مجدداً بازسازی شد. این کلیسا از دو بخش قدیمی سیاهرنگ و بخش جدید سفید رنگ نیز تشکیل شده است که هر کدام برای خود تاریخچه‌ای دارد.
زمانی که برای اولین چنگیزخان مغول بخش وسیعی از قره کلیسا را در حمله خود مورد تخریب قرار دارد در آن زمان حکومت هولاکوخان این کلیسا را با تلاش خوجه نصیرالدین طوسی مورد مرمت و بازسازی قرار دادند و همچنین بر مبنای کتیبه‌ای که در کنار محراب بخش قدیمی کلیسا موجود است، که نشان می‌دهد در قرن ۱۴ میلادی یعنی سال ۱۳۹۱ زلزله شدیدی در این منطقه به وقوع پیوست که موجب تخریب گسترده‌ای در این کلیسا شد اما مجدداً توسط فردی به نام «اسقف زاکاریا» دو تن از برادران او به نامهای پطروس و «سرکیس» در دوره زمانی ۱۰ ساله تعمیر و بازسازی شده و در سال ۱۴۰۱ میلادی بار دیگر درهای کلیسا به روی زائرین گشوده می‌شود.
همچنین کلیسا در سال ۱۶۹۱ میلادی با سنگ‌های سیاه و در سال ۱۸۱۰ میلادی به دستور «سیمون بزنونی» اسقف ماکو با سنگ‌های سفید بازسازی شد.
مدیرکل میراث اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان غربی در خصوص اثر تاریخی قره کلیسا گفت: این بنا منحصرترین آثار تاریخی کشور است که به ثبت جهانی رسیده است دارای نقش و نگارهای زیبا است که هر کدام از آنان بیانگر مطلب خاصی هستند.
جلیل جباری اضافه کرد: قره کلیسا دارای ۲ بخش است بخش قدیمی با سنگ‌های سیاه و تراشیده و بخش جدید هم با سنگ‌های سفید، این کلیسا دارای ۲ گنبد زیبا است و قسمت‌های خارجی آن نیز دارای معماری جالبی می‌باشد که از جمله می‌توان به تصاویر گل و بوته و اشکال انسان و حیوانات اشاره کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی خاطرنشان کرد: این بنای تاریخی و مذهبی به داشتن اهمیت زیاد علاوه بر گردشگران داخلی میزبان گردشگران خارجی نیز هست.
جباری خاطرنشان کرد: این بنای تاریخی و مذهبی به عنوان نهمین اثر ثبت شده کشور در فهرست جهانی است که در ایام نوروز پذیرای بسیاری از گردشگران شده است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی اظهار داشت: در نوروز امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بازدید از موزه‌های استان ۱۰۰ درصد افزایش داشته است به طوری که از آغاز تعطیلات نوروزی تاکنون پنج هزار نفر از موزه‌های تحت مالکیت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان بازدید کرده‌اند.
جباری افزود: بیشترین بازدید از موزه‌ها در استان به تخت سلیمان تکاب با ۵۵۷ نفر تعلق دارد و پس از آن قره‌کلیسا چالدران، موزه مردم‌شناسی، باستان‌شناسی و سه‌گنبد ارومیه و تپه حسنلو نقده در رده‌های بعدی قرار دارند.
وی ادامه داد: هم اکنون موزه سنگ سه‌گنبد، موزه مردم‌شناسی و باستان‌شناسی ارومیه، موزه مردم‌شناسی مهاباد، کاخ سردار ماکو، موزه باستان‌شناسی و دارالصفا خوی، موزه نقده، موزه حسنلو، موزه تخت سلیمان تکاب و مجموعه جهانی قره‌کلیسا میزبان بازدیدکنندگان نوروزی بوده و آماده ارائه خدمات به هموطنان و هم استانی‌ها هستند.
۱۷۰۰ اثر تاریخی، بنا و محوطه تپه تاریخی آذربایجان غربی در استان ثبت ملی شده که پنج درصد آثار ثبت شده کشور را شامل می‌شود.
همشهري آنلاين
تماشای معماری آلوار آلتو
