معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی گفت: با معماری جدید بافت اطراف حرم را نابود کردیم و کسبه‌ای که خدمت به زائر را ارزش می‌دانست، از بین بردیم؛ این اقدام خطای بزرگی بود که در حوزه معماری شهری اطراف حرم رخ داد و امروز با آثار آن دست و پنجه نرم می‌کنیم.
حجت‌الاسلام حجت گنابادی‌نژاد ظهر ۳۰ فروردین ماه در سلسه سمینارهای زیارت نوروزی پژوهشکده گردشگری که در پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی برگزار شد، اظهار کرد: با معماری جدید منزلی مسکونی، حسینیه و مسجدی در اطراف حرم نیست و این خطای بزرگی است که در حوزه معماری شهری اطراف حرم اتفاق افتاده است.
وی ادامه داد: با توجه به تجربیات سال‌های گذشته در حوزه زیارت این نتیجه حاصل شد که در این حوزه چهار مساله اصلی وجود دارد. اولین مورد این است که در موضوع زیارت نتوانسته‌ایم با نگاه نخبگانی ورود کنیم؛ لذا از برگزاری این نوع جلسات بسیار استقبال می‌کنم. دغدغه نخبگانی در حوزه زیارت بسیار حائز اهمیت است و موضوعات نخبگانی کشور در این حوزه باید اضافه شود.
معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی تصریح کرد: دومین خلاء ما که خلاء قابل توجهی است، ضعف در زیرساخت‌ها بوده که باید برای پر کردن این جای خالی‌ها اقدام شود.
وی اضافه کرد: همچنین در موضوع فرهنگ میزبانی باید تجدید نظر صورت گیرد زیرا تا زمانی که جایگاه مردم مشهد در خصوص میزبانی را ندانیم، نمی‌توان به صورت شایسته در میزبانی از زائران خدمتگزاری کرد.
گنابادی‌نژاد اظهار کرد: مطلب چهارم الگوی اداره مشهد و استان است. باید توجه داشت با اختیارات شهری و استانی نمی‌توان در این حوزه اقدامی انجام داد و در نتیجه انتظار نمی‌رود که شهر مشهد بتواند وظایف ملی و بین‌المللی بر عهده داشته باشد.
معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی در خصوص آنچه در نوروز در سطح مشهد اتفاق افتاد، گفت: ما در سال‌های گذشته خطاهای تئوری و نظری داشتیم که در حال حاضر با محصول آن مواجه هستیم و در میدان خدمتگزاری به زائر با این خطاها دست و پنجه نرم می‌کنیم.
وی اضافه کرد: یکی از خطاها این بود که برخی در اظهار نظرهای خود زیارتی بودن مشهد را زیر سوال بردند و گفتند چرا باید یک شهر سه میلیونی زیارتی باشد اما پس از شیوع کرونا و تحمیل عواقبش بر شهر متوجه شدیم همه چیز از جمله صنعت، دانشگاه، حوزه و... در شهر فعال است ولی تنها اتفاقی که رخ داد، این بود که زائر نیامد.
عدم حضور زائران به واسطه کرونا خراسان رضوی را دچار اختلال کرد
گنابادی‌نژاد عنوان کرد: به دلیل نبود زائر فعالیت برخی اصناف متوقف و در چرخه زندگی مردم این شهر اختلالات جدی پیدا شد. در واقع نه فقط اطراف حرم بلکه کل استان و شهر دچار اختلال شد و این موضوع از خطاهای بزرگی بود که در تعریف هویت مشهد صورت گرفت؛ البته در حوزه خدمت‌رسانی با خطاهایی از جمله خطاهای تئوریک نیز روبه‌رو هستیم که باعث ایجاد مشکل شده است.
معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی یکی دیگر از خطاها را حوزه معماری دانست و تشریح کرد: با معماری جدید بافت اطراف حرم را نابود کردیم؛ کسبه اطراف حرم با یک قدمت تاریخی که خدمت به زائر را ارزش می‌دانست حذف کردیم و جای آن امروز سرمایه‌گذارانی را در لیست داریم که در مشهد نیستند اما املاکشان در اختیار مستاجران بوده و علقه‌ای برای خدمت به زائران ندارند. به این ترتیب در نهایت خدمت به زائر منتفی است.
گنابادی‌نژاد اظهار کرد: خطای دیگر در حوزه اسکان رخ داده که به نوعی یک الگوی اقامتی به وجود آمده است. برای مثال بیش از ۵۰ درصد واحدهای اقامتی مشهد رسمی است و ما تمام توان‌مان را روی ظرفیت اسکان رسمی گذاشته‌ایم اما باید بدانیم که به صورت تک‌الگویی نمی‌توان خدمات‌رسانی کرد.
حرم امام رضا(ع) یک مزیت انحصاری برای مشهد است
معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی ادامه داد: در قانون پنج ساله ششم تکلیف داشتیم که ۲۰ میلیون گردشگر جذب کنیم اما حاصل تمام زحمات در پنج سال گذشته جذب ۶ میلیون ۷۰۰ هزار نفر بوده است. امروز رقابت باید در جایی باشد که مزیت‌های انحصاری و بالایی داشته باشیم؛ برای مثال حضور امام رضا(ع) یک مزیت انحصاری برای ماست.
وی ادامه داد: ۱۴۰ کشور دنیا مقصد سفر است که بین آن ایران ارزان‌ترین کشور برای سفر به حساب می‌آید. با توجه به جمعیت ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیونی شیعیان هیچ برنامه‌ریزی برای جذب این گروه نشده اما اگر بتوان برنامه‌ریزی درستی کرد، از جمعیت مزبور حدود ۲۰۰ میلیون جذب مشهد می‌شدند که با حضور این تعداد تحولات معنوی، معرفتی و اقتصادی بسیاری را شاهد می‌بودیم؛ البته متاسفانه الزامات و زمینه‌های این پذیرش فراهم نشده است.
گنابادی‌نژاد گفت: ۴۰ تا ۵۵ درصد مردم ایران اصلا سفر نمی‌کنند. با این حساب سالی ۳۰ میلیون زائر داریم. بیش از ۷۰ درصد این ۳۰ میلیون زائر خانواده هستند؛ لذا هیچ کانون خانواده‌محوری به اندازه حرم رضوی نداریم؛ البته اگر بتوان به وسیله جاذبه‌ها به جمعیت مسافران اضافه کرد، چرخه کمی نیز ارتقا خواهد یافت.
ظرفیت مردمی در اسکان مسافران نورزی باید جدی گرفته شود
وی بیان کرد: نوروز امسال چند مساله مشهود بود و اصلی‌ترین پیام اسکان زائر این بود که ظرفیت مردمی را باید جدی بگیریم و در این راستا توانمندتر، کوشاتر و بهنگام‌تر باشیم. دیگر اینکه در این ایام برای برنامه‌ریزی لازم است تمام ظرفیت‌های اقامتی را در نظر گرفت چرا که نگاه منفی به سایر ظرفیت‌ها در خدمت به زائر اختلال ایجاد خواهد کرد.
معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی تصریح کرد: امسال برای تامین ارزاق مشکل معناداری نداشتیم و با بحرانی در این راستا مواجه نشدیم. البته ضعف‌هایی در حوزه نظارتی وجود داشت که در این بخش نیازمند ارتقای خدمت‌رسانی هستیم.
گنابادی‌نژاد افزود: مشهد نیازمند طرحی نو است؛ برای مثال زائر باید بتواند قبل از سفر به مشهد از قیمت ارزاق، کرایه مراکز اقامتی و... مطلع باشد و در این راستا زسانه ملی باید پای کار بیاید و اطلاع‌رسانی کند.
وی با اشاره به بخش حملونقل در مشهد نیز گفت: امسال ۲۰ درصد سفرها ریلی و هوایی و ۸۰ درصد باقی از طریق جاده بوده است. قبل از سال ۹۳ استفاده از اتوبوس بیشتر بود اما در حال حاضر این رقم بسیار کاهش یافته و استفاده از خودروی شخصی بیشتر شده است. در سال جاری نیز استفاده از وسیله نقلیه شخصی رو برای سفر به مشهد به افرایش و استفاده از اتوبوس تنها حدود ۱۰ درصد بوده است.
معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی ادامه داد: با توجه به مشکلاتی که در پیک بازگشت مسافران و زائران وجود داشت، کمیته حملونقل این ارگان با تلاش‌های خود مشکلات این حوزه را مرتفع کرد و روز ۱۳ فروردین اتوبوس و قطار مازاد برای ارائه خدمت به مسافران مهیا بود.
ايسنا
تماشای معماری آلوار آلتو
