معاون میراث‌فرهنگی اردبیل، بقعه شیخ صفی‌الدین را از جمله آثار تاریخی این استان معرفی کرد که حریم آن بیشترین چالش‌ها را پشت سر گذاشته و کوچک بودن حدِ حریم آن بهانه‌ای برای ساخت‌وساز در محدوده این میراث جهانی شده است.
به گزارش رســانـه" اخـبــار معـمـاری " به نقل از ايسنا، به دنبال اظهارات اخیر رییس‌جمهور درباره اهمیت و حساسیت تعیین حریم آثار تاریخی با تاکید بر این‌که اختلالی در کسب‌وکار و معاش مردم ایجاد نکند؛ روح‌الله محمدی ـ معاون میراث‌فرهنگی استان اردبیل درباره وضعیت تعیین حریم و عرصه آثار تاریخی این استان اظهار کرد: در استان اردبیل ۹۶۵ اثر غیرمنقول و ۳۴ اثر طبیعی به ثبت رسیده است. از آثار غیرمنقول فقط ۴۸ اثر تعیین حریم شده‌اند و هیچ‌کدام از آثار طبیعی این استان تعیین حریم نشده‌اند.
او اضافه کرد: در بین این آثار، «تپه نادری اصلاندوز» و «تپه دیزلین» در «هشجین» از جمله تپه‌های تاریخی اردبیل هستند که به حریم فوری نیاز دارند.
محمدی با بیان این‌که همه آثار تاریخی باید تعیین حریم و عرصه شوند؛ چراکه صیانت و حفاظت از آثاری که تعیین حریم نشده‌اند دشوارتر خواهد بود، افزود: آثاری مانند خانه‌ها و حمام‌های تاریخی که در محدوده مسکونی، چه شهر و چه روستا واقع شده‌اند، جزو اولویت‌هایی است که باید تعیین حریم شوند، چون بیشتر در معرض آسیب قرار دارند.
معاون میراث فرهنگی اردبیل درباره آخرین وضعیت حریم منظری بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی که سال گذشته در محدوده آن ساختمان بلندی ساخته شد و حریم منظری آن را مخدوش کرد، گفت: مهم‌ترین چالشی که در تعیین حریم داشتیم درباره بقعه شیخ صفی است، تعیین حریم این بنای تاریخی از آنچه که باید باشد، کوچک‌تر درنظر گرفته شده است. همین موضوع سبب شده ساخت‌وسازهایی در اطراف آن انجام شود و به همین دلیل، میراث‌فرهنگی نمی‌تواند جلوی این ساخت‌وسازها را بگیرد. در سال گذشته هم در محدوده این بقعه بلندمرتبه‌سازی انجام شد که پرونده حقوقی برای آن تشکیل شد، اما ساختمان در حریم بقعه قرار نداشت و در نهایت میراث‌فرهنگی نتوانست برای آن کاری انجام دهد. با پیش‌بینی چنین وضعی باید حریم این اثر تاریخی که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده، بزرگ‌تر درنظر گرفته شود.
محمدی درباره دیگر چالش‌های تعیین حریم و عرصه در این استان نیز گفت: بافت تاریخی شهر اردبیل ۱۱۸ هکتار وسعت دارد و هرگونه ساخت‌وساز در این شهر برای این بافت تاریخی چالش‌برانگیز است. از طرفی مردم می‌خواهند از زمین‌های خود بهترین بهره را ببرند، اما این خواسته با ضوابط میراث‌فرهنگی مغایرت دارد. دولت باید مشوق‌هایی برای این مالکان در نظر بگیرد که متأسفانه مشوق‌های موجود قابل قبول نیست و همه این موضوعات باعث می‌شود بحث حریم و عرصه حساسیت‌زا شود.
او افزود: بیشترین چالش ما در استان اردبیل برای تعیین عرصه و حریم آثار تاریخی بحث تملک زمین‌های موجود در عرصه و حریم است. عرصه مشخص شده که باید کاملا تملک شود، اما این تملک برای میراث‌فرهنگی هزینه زیادی دارد. بر این اساس درگیری بین مالکان و میراث فرهنگی همیشه وجود دارد. درباره حریم هم موضوع تملک مهم است، اما اولویت با تملک عرصه یک اثر تاریخی است و بعد حریم.
محمدی اظهار کرد: متأسفانه همکاری مدیریت شهری و شهرداری‌ها با میراث‌فرهنگی در این زمینه بسیار ضعیف است. طبق قانون مسکن و شهرسازی و شهرداری‌ها موظف هستند با استفاده از یک سری زمین‌هایی که در اختیارشان است، به تملک عرصه و حریم آثار تاریخی کمک کنند، اما این اتفاق نمی‌افتد.
او درباره تفویض اختیار تعیین حریم و عرصه به استان‌ها نیز بیان کرد: تفویض اختیار به استان هم مزایایی دارد و هم معایبی که معایب آن بیشتر است. یکی از مزیت‌ها این است سرعت عمل برای تعیین عرصه و حریم بالا می‌رود، اما وقتی تعیین عرصه و حریم در استان‌ها انجام شود ممکن است ارگان‌های دیگر به میراث‌فرهنگی فشار بیاورند و نظرات کارشناسی آن را تحت تأثیر خود قرار دهند، بنابراین ممکن است عرصه و حریم به صورت کارشناسی انجام نشود و محدوده‌ای کم‌تر از مقدار واقعی تعیین شود.
تماشای معماری آلوار آلتو
