پرویز تناولی در سوم فروردین ماه سال ۱۳۱۶ در تهران و در محله دروازه شمیران در یک خانواده متوسط بهدنیا آمد.
به گزارش رســانـه" اخـبــار معـمـاری " به نقل از شرق، پرویز تناولی در سوم فروردین ماه سال ۱۳۱۶ در تهران و در محله دروازه شمیران در یک خانواده متوسط بهدنیا آمد. وی از سنین ده تا یازده سالگی فعالیت هنری خود را با نوازندگی ویلن زیر نظر استادانی چون نیک نواز و ابوالحسن صبا آغاز کرد. تناولی تحصیلاتش را در دبیرستان ادیب ادامه داد. هنگام تعطیلی دبیرستان به هنرستان کمالالملک میرفت.
در سال ۱۳۳۲ هنرستان هنرهای زیبا در تهران تأسیس شد و او در رشتهٔ مجسمهسازی نامنویسی کرد. وی پس از گذراندن دوره سه ساله مجسمهسازی در هنرستان هنرهای زیبا در سال ۱۳۳۵ به ایتالیا رفت و در آکادمی هنرهای زیبای شهر کارارا مشغول به تحصیل شد. در سال ۱۳۳۶ مجبور شد به ایران بازگردد.
پرویز تناولی در باره برگشتش اینجوری میگه که :
بازگشت به تهران گر چه ناشی از ضرورت فراهم کردن پول یا شاید گرفتن یک بورس بود، اما عملاً فرصتهای خوبی برای من بهوجود آورد. در مدت چند ماهی که در تهران ماندم کارهای زیادی ساختم و دو نمایشگاه تشکیل دادم. در نمایشگاه اول طرحِها و حکاکیهایی که عمدتاً در ایتالیا اجرا کرده بودم نشان دادم. بیشتر این طرحها را از روی مدل کشیده بودم، اما تعدادی طرح هم که در تهران از دستههای سینهزنی تهیه کرده بودم، کنار آنها به نمایش گذاشتم. موضوع حکاکیها عمدتاً حمامهای عمومی یا نوازندگان دورهگرد بود. علاوه بر آن کارهای منوچهر شیبانی شاعر و نقاش نیز در آنجا به نمایش درآمده بود.
تناولی در دی ماه ۱۳۳۶، آثاری کاملاً متفاوت شامل حکاکیها، مجسمههای سفالی و مجسمههای ساخته شده از آهنقراضهها را به نمایش گذاشت. این نخستین بار در ایران بود که مجموعهای از آثار یک مجسمهساز به نمایش درمیآمد.
پس از برگزاری این نمایشگاه بود که در اواخر سال، تناولی با وزیر فرهنگ آن زمان، مهرداد پهلبد، آشنا شد و توانست از وزارت فرهنگ (آموزش و پرورش) بورسی برای ادامه تحصیلاتش در ایتالیا بگیرد. این بار او به میلان رفت و قریب به دو سال در آکادمی بررا (Brera) نزد مارینو مارینی مجسمهساز برجسته ایتالیایی آموزش دید. او در سال ۱۳۳۸ دیپلم خود را با کسب مقام اول به لحاظ برتری نمرات تحصیلی از آکادمی بررا دریافت نمود و شانزده اثر او به عنوان بهترین آثار یک فارغالتحصیل مجسمهساز آن سال در گالری ری ماگل (Re Magl) شهر میلان به نمایش گذاشته شد.
در همین ارتباط رناتو گوتسونی Ronato Guzzoni درباره او نوشت: «پرویز تناولی مجسمهساز، صاحب نعمت خود شناسایی است که همه کس از آن برخوردار نیست. قصه الهامات او ریشههایی دارد که به حکایات قدیم ایرانی مربوط میشود. مجسمهسازی در ایران طی قرنها متروک مانده بود و جای آن را هنرهای تزیینی مانند قالیبافی، گچبری، کاشیکاری و از این قبیل هنرها گرفت. این هنرها با آن که به نهایت ظرافت خود رسید، جای مجسمهسازی را نتوانست پر کند. پرویز ایرانی جای خالی هزار سال را پر کردهاست .
مجسمههای پرویز تناولی یک فرق عمده با مجسمههای دیگران دارد. مجسمه اساساً به معماری ظاهریاش متکی است، اما تناولی در مجسمههایاش به فضا و شکل درونی مجسمه اهمیت میدهد. یک فضای درونی راز آلود که بر شکل بیرونی مجسمه تأثیر میگذارد و نشان این رازآلودگی، قفل و بست و زبانههایی است که در اعضا و جوارح مجسمهها کار میگذارد یا به وجود میآورد.
پرویز تناولی از جمله کارشناسان فرش ایرانی و بافتههای عشایری است. او سالهای زیادی برای شناخت گبه، میان عشایر و روستاییان رفتوآمد داشت و سرانجام با چاپ مقالهای پژوهشی در لندن در سال ۱۹۸۳م، آن را به جهانیان معرفی کرد.
او همچنین مجموعهای از جواهرات را طراحی و ساختهاست که با استقبال خوبی مواجه بودهاست.
مجموعه مجسمههای «حجمهای هیچ»، «دستها»، «قفل و قفس» و «شاعر» را میتوان از معروفترین آثار تناولی دانست .
اثر پرسپولیس وی در حراج کریستی در دبی، به مبلغ دو میلیون و ۸۴۱ هزار دلار بفروش رفت که در تاریخ حراج کریستی در خاورمیانه، رکوردی بیسابقه است.
از دیگر آثار وی میتوان به اثر شاعر ایستاده اشاره کرد. همچنین ۱۴ مجسمه از آثار او در تهران، شیراز و اصفهان نصب شده است. ۱۳ مجسمه دیگر او در موزههای هنر مدرن وین و نیویورک،پارک المپیک سئول،انستیتو مینیاپولیس، لندن، داکار و غیره نصب شده است.
از پرویز تناولی میشود به عنوان "بنیانگذار مدال هنری در ایران " نام برد . او ساخت جواهرات را از سال۱۳۴۹ آغاز کرد و برای خلق آثار، هیچ محدودیت و مقیاسی نداشته. او آثاری با ابعاد متفاوت خلق کرده، تناولی اولین هنرمند ایرانی است، که مدال را به عنوان شیوه ای از بیان، به کار گرفته و این شیوه را به نسل جوانِ ایران معرفی کرده .
با برگزاری نمایشگاههای جواهرسازی و مجسمهسازی در ایران توسط شاگردانش ، مدالهای هنری هم به چشم میخورند؛ که به راستی نقش به سزایی در انتقال مفاهیم ریشه ای، فرهنگی، تاریخی، خلاقانه برای حال و آینده را دارند .
خانه پرویز تناولی در منطقه نیاوران، تهران واقع شدهاست . کامران دیبا، معماری خانه تناولی را بر عهده داشتهاست.
همچنین شهرداری منطقه یک در سال ۱۳۹۹ هجری شمسی خیابانی را در نیاوران تهران بنام استاد پرویز تناولی تغییر نام داد.
وی به اتهام تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب صبح روز ۲۰ تیرماه ۱۳۹۵ ممنوعالخروج شد.