عضو کمیته نظارت بر مرمت گنبد مسجد جامع عباسی می‌گوید که با گذشت ۷ ماه از ارائۀ گزارش این کمیته به قائم مقام وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در خصوص مرمت گنبد مسجد جامع عباسی، هنوز به این اعضا اطلاعی داده نشده که وزارتخانه چه زمانی اقدامات لازم را انجام خواهد داد و تأمین بودجۀ لازم به کجا رسیده است.
به گزارش رســانـه" اخـبــار معـمـاری " به نقل از ایسنا، اسکندر مختاری و در پاسخ به اینکه وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به گزارش این کمیته در خصوص مرمت گنبد مسجد جامع عباسی چه پاسخی داده است؟ اظهار کرد: به نظر من دراین‌باره با مدیر اداره کل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی صحبت کنید. اقداماتی را شروع کردند، ولی خودشان باید درباره کم و کیف آن صحبت کنند. عقیده ما این بود که تا قبل از انجام مطالعات، نمی‌توان دراین‌باره نظر داد که راه‌حل چه چیزی است.
او که یکی از چهار عضو کمیته نظارت بر مرمت گنبد مسجد جامع عباسی است، افزود: گزارش و نظر اعضای کمیته نظارت بر مرمت گنبد مسجد جامع عباسی در تاریخ ۱۸ آذرماه ۱۴۰۱ به آقای دارابی، وزارت میراث فرهنگی ارسال‌شده و آقای فرشته‌نژاد نیز خودشان یک گزارش جداگانه تهیه و ارسال کردند. بعد از ارسال گزارش این کمیته، ما در جلسه‌ای در خدمت آقای دارابی بودیم که آنجا مدیر اداره کل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی، مدیرکل دفتر امور پایگاه‌های میراث ملی و جهانی و مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و فرهنگی نیز حضور داشتند. ما در آن جلسه، گزارش خود را ارائه کردیم که موردتوجه قرار گرفت و قرار شد اقدامات بعدی بر اساس این گزارش صورت بگیرد؛ اما مستحضرید که هر اقدامی در این خصوص مستلزم هزینه است، بنابراین وزارت میراث فرهنگی باید در برنامه‌های خود به سمت این پیش می‌رفت که این دستگاه باید برای گنبد هزینه کند و بعد از تأمین هزینه نسبت به انجام اقدامات لازم وارد کند. بعدازآن جلسه، به ما اطلاعی داده نشد که این تأمین هزینه به کجا رسیده و وزارتخانه چه زمانی اقدامات لازم را انجام خواهد داد.
او با اشاره به مطالعات مورد درخواست اعضای این کمیته در گزارش ارائه‌شدۀ آن‌ها به علی دارابی، قائم‌مقام وزارت میراث فرهنگی، بیان کرد: گزارش ما شامل پیشنهاد مطالعات معماری، مستندنگاری، مطالعه و تحلیل سازه، مطالعه و تحلیل معماری و کاشی‌کاری گنبد و درنهایت رسیدن به طرح حفاظت و مرمت است. درواقع بخش عمده‌ای از مطالعات مربوط به سازه است که باید آزمایش مکانیک خاک صورت بگیرد و ابعاد پی‌ها مشخص شود، همچنین لازم است که مسئله فرونشست زمین بررسی‌شده و تعیین شود که این فرونشست، تدریجی است یا به‌صورت آنی اتفاق افتاده است، مسئله دیگر موضوع تغییر فرم گنبد است که در این خصوص باید مطالعات پی صورت گیرد و پاسخ داده شود که در حالت فعلی، این تغییر فرم در حالت ایستایی قرار دارد یا ناپایدار است؛ درنهایت انجام فتوگرامتری و نقشه‌برداری ضروری است تا ابعاد و ضخامت پوسته کاشی‌کاری که روی گنبد آمده را معلوم کند و به این نتیجه برسیم که الآن این ضخامت‌ها با توجه به تغییر فرم گنبد، خطراتی را برای گنبد ایجاد کرده یا در همین مقدار، قابل‌پذیرش است.
این عضو کمیته نظارت بر مرمت گنبد مسجد جامع عباسی در پاسخ به اینکه آیا در این گزارش، پیشنهادی مبنی بر اجرای بخشی از این مطالعات و اقدامات توسط اعضای کمیته ارائه‌شده است یا خیر، تصریح کرد: نه، ما باید نقش ریش‌سفیدی و راهبری داشته باشیم. ما خودمان در انجام و اجرای مطالعات نقشی نداریم.
مختاری برخی شنیده‌ها در خصوص پیشنهاد او مبنی بر اجرای اسکن لیزر گنبد مسجد جامع عباسی با ارائۀ مبلغ پیشنهادیِ ۱۶ میلیارد تومان را شایعه دانست و افزود: من اصلاً هیچ تخصصی در اسکن لیزر ندارم. اعضای هیئت داوری نباید خودشان اجرای کار را به عهده بگیرند، چراکه در آن صورت نقش راهبری خود را از دست می‌دهند. این شایعه‌ها برای از بین بردن اعتبار شورای نظارت است تا حرف آن‌ها را نقض کرده و به گزارش این اعضا توجه نکنند و اهمیت‌شان را کنار بگذارند. من نه اسکن لیزر می‌شناسم و نه هیچ‌وقت در عمرم چنین کاری انجام دادم و نه چنین پیشنهادی داده‌ام؛ اما خیلی خوب شد که این موضوع را به من گفتید اگرچه دردناک بود، ولی لازم است که آدم بعضی وقت‌ها مسائل دردناک را نیز بشنود. حتی همه کارهایی که انجام دادیم داوطلبانه و با تمام وجود انجام دادیم و وقت گذاشتیم و هیچ تمنایی هم در مورد همین کاری که انجام دادیم از هیچ‌کسی نداشتیم. این حرف‌ها را نباید گوش کرد.
او اضافه کرد: اعضای کمیته نظارت بر مرمت گنبد مسجد جامع عباسی هیچ تمنایی ندارند و فقط وقت خود را گذاشتند و مطالعات زیادی انجام دادند، با افراد مختلفی صحبت کردند و بازدیدهای مختلفی هم صورت گرفت و درنهایت هم پیشنهاد دادند که اگر قرار است که به طرح برسید بهتر است که مطالعات خود را تکمیل کرده و بعدازآن طراحی و سپس اقدام کنید. در این گزارش تأکید شده که مطالعه، مقدم بر اقدام و مقدم بر طراحی باشد. درنهایت باید با یک خرد جمعی در مورد گنبد تصمیم‌گیری شود، یعنی وقتی مطالعات تکمیل شد و به نتیجه و به جمع‌بندی رسید آن‌وقت برای کارشناسیِ گسترده، موردبحث قرار بگیرد و همه، نظرات خود را بگویند و بعد جمع‌بندی شده و سپس برای اقدام برسد. این شاهکار آن‌قدر نفیس است که هیچ‌کس نباید به‌تنهایی در مورد آینده آن تصمیم بگیرد و همه باید در آینده آن مشارکت کنند.
تماشای معماری آلوار آلتو
