عکس‌هایی که اخیرا از شمس‌العماره در کاخ گلستان منتشر شده، ابهام‌هایی را ایجاد کرده است. ورودی این بخش از کاخ گلستان به روی بازدیدکنندگان بسته شده است و مدتی پیش هم بخش‌هایی از آن پوشانده شده بود. پیگیری از مسئولان کاخ گلستان حاکی از این است که مرمت کاشی‌ها و دیگر تزئینات شمس‌العماره آغاز شده است.
گزارش رســانـه" اخـبــار معـمـاری " به نقل از ایسنا، «سربازان نوازنده»، یکی از زیباترین نقش‌های کاشی‌های شمس‌العماره است که در بخش پایین ایوان شاه‌نشین نصب شده و مدتی است تکه‌هایی از کاشی‌های آن برای مرمت و استحکام‌بخشی از دیوار جدا شده است. روی یک بخش از دیوار شمس‌العماره هم داربست‌هایی نصب شده که مدتی پیش انتشار فیلمی از آن حاشیه‌هایی را ایجاد کرد. جبار آوج ـ معاون اجرایی کاخ گلستان ـ درباره آنچه در شمس‌العماره در حال وقوع است گفت: مرمت تزئینات ایوان شمس‌العماره پس از تالار برلیان در کاخ گلستان آغاز شده و قرار است آیینه‌کاری‌ها، گچ‌بری‌ها و کاشی‌کاری‌های ایوان شمس‌العماره، پاکسازی، استحکام‌بخشی و مرمت شوند.
او افزود: پله‌های منتهی به بالای شمس‌العماره نیز مرمت می‌شود، ولی همچنان طبقات بالایی شمس‌العماره شرایط لازم و امکان بازدید عموم را نخواهند داشت، که البته برای جبران آن تور مجازی سه‌بعدی طراحی شده و از سایت کاخ گلستان قابل دسترس است.
آوج درباره دلیل نصب داربست در شمس‌العماره که مدتی پیش حاشیه‌ساز شده بود، نیز اظهار کرد: نصب داربست‌ها برای مرمت کاشی‌ها بوده است. ۴۰ مترمربع را در فاز اضطراری، مرمت می‌کنیم.
معاون اجرایی کاخ گلستان این توضیح را اضافه کرد که کاخ گلستان تنها اثر دنیاست که در محوطه آن هفت‌هزار مترمربع کاشی‌کاری در تکنیک‌های مختلف هفت‌رنگ، معرق و ... وجود دارد و به تنهایی، یک موزه کاشی به حساب می‌آید. این هفت‌هزار مترمربع که در فضای باز قرار دارد همیشه در معرض آسیب است و مدام باید حواسمان باشد. در طوفان‌های اخیر هم بخشی از کاشی‌ها آسیب دیده بود که در فاز اضطراری مرمت شدند.
آوج افزود: به هر حال تغییرات اقلیم بر فرسودگی و تخریب کاشی‌ها و تزئینات تاریخی نمی‌تواند بی‌تاثیر باشد. باد، طوفان، گرما و سرما، بارش باران، عوامل انسانی و بیولوژیکی و فرسودگی مصالح، همگی آسیب‌رسان هستند و باید مرمت‌ها و حفاظت‌های دوره‌ای انجام شود.
شمس‌العماره یا عمارت خورشید شاخص‌ترین و یکی از زیباترین بناهای کاخ گلستان است، که در پنج طبقه به دستور ناصرالدین شاه و با سرمایه و مباشرت دوستعلیخان معیرالممالک (نظام‌الدوله) و معماری جعفرکاشی ساخته شد. گویا ناصرالدین شاه بر اثر دیدن تصاویر بناها و آسمان‌خراش‌های کشورهای اروپایی تمایل پیدا می‌کند بنای مرتفعی نظیر بناهای فرنگستان در پایتخت خود ایجاد کند تا از بالای آن بتواند منظره شهر تهران و دورنمای اطراف را تماشا کند. البته در این میان، احداث این بنا را به عنوان یک شاخص مهم شهری هم‌زمان با احداث خیابان ناصریه (ناصرخسرو) نیز نمی‌توان نادیده گرفت.
ساخت شمس‌العماره در سال ۱۲۸۰ هجری قمری آغاز شد و پس از سه سال در سال ۱۲۸۳ هجری قمری به پایان رسید. ساختمان دو برج هم‌شکل دارد که آئینه‌کاری‌ها و نقاشی‌ها و گچ‌بری‌های ازاره‌ها، دیوارها و سقف‌های آن از حیث نمایش شیوه‌های متنوع تزئینات داخلی بناها در ایران بی‌نظیر است. این بنا که با مرمت‌های لازم در سال ۱۳۵۰ خورشیدی به سرپرستی استاد محمدکریم پیرنیا و همچنین مرمت‌های سال‌های اولیه دهه ۸۰ خورشیدی همراه بوده از سال ۱۳۷۸ خورشیدی برای بازدید عموم گشایش یافته است.
شمس‌العماره در کاخ گلستان
عکس‌ها از سمیه حسنلو، خبرنگار ایسنا
تماشای معماری آلوار آلتو
