مسجد بزرگ سامرا در شهر سامرا در فاصله حدود ۱۲۰ کیلومتری شمال بغداد در کرانه رود دجله قرار دارد. این سازه زیبا در قرن ۹ میلادی به دستور خلیفه المتوکل عباسی ساخته شده است. متوکل که طی درگیری‌هایی که با جمعیت محلی بغداد به‌وجود آمده بود به سامرا فرار کرد و ۵۶ سال خلافت در این شهر، کاخ‌های بسیار و بزرگ‌ترین مسجد در تمام سرزمین‌های اسلامی را ساخت.

مسجد بزرگ سامرا که در فضایی به وسعت ۱۷ هکتار وسعت یافته و مساحت خود ساختمان ۳۸هزار مترمربع است به‌مدت ۴۰۰ سال بعد از آن، همچنان بزرگ‌ترین مسجد جهان باقی‌ماند، تااینکه به‌دست سپاه هولاکوخان مغول طی یورش سال ۱۲۷۸ میلادی ویران شد و از کل آن سازه باشکوه فقط دیوارهای بیرونی و مناره‌ حلزونی‌شکل ۵۲ متری آن باقی ماند.

این مسجد که به‌صورت ۵ حلقه مدور است که روی هم چیده شده‌اند، ۵۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد. امروزه از این مسجد تنها دیوار بیرونی و مناره حلزونی شکل معروف آن با نام ملویه، بر جای مانده ‌است.

منبع:چمدان