قوم مایا پدیدآورندهٔ یکی از تمدنهای بسیار پیشرفته آمریکای مرکزی در دوران پیشاکلمبی (pre-Columbian) بود، که دستآوردهای بسیار چشمگیری در هنر، معماری، ستارهشناسی و ریاضیات داشتهاست.
به گزارش پایگاه " اخبار معماری " اکثر محققان به استناد و شواهدی چون تقویم، اسطوره آثار معماری و هنری بر این عقیده اند که منطقه آمریکای میانه از نخستین هزاره قبل از میلاد تحت تاثیر شدید شرق و جنوب شرقی آسیا بوده است. در این منطقه اقوام مختلف خالق تمدن هایی بودند که نه تنها از لحاظ عظمت بلکه از لحاظ گستردگی زمانی و مکانی نیز اعجاب انگیز بودند. این سرزمین پهناور به سه بخش عمده: 1- آمریکای شمالی ، 2- آمریکای مرکزی و 3- آمریکای جنوبی تقسیم می شود.
ارتباط بین جهانبینی، دین، جغرافیا و معماری آمریکای میانه یکی از جالبترین و مورد توجهترین موضوعات است. از همین رو به نظر میرسد که بسیاری از صفات این معماری حاصل مذهب و اسطوره هاست. برای مثال، طرح بسیاری از شهرهای آمریکای میانه به نظر میرسد تحت تأثیر جهت اصلی و معانی اساطیری و نمادین آنها در فرهنگ آمریکای میانه است.
بخش دیگری از معماری آمریکای میانه، پیکرنگاری آن است. معماری یادمانی آمریکای میانه با تصاویر مذهبی و فرهنگی با اهمیت تزئین شده بود و همچنین در بسیاری از موارد با نوشتن در برخی از سامانههای نوشتاری آمریکای میانه این امر صورت میگرفت. شمایل نگاریهای تزئینی و کتیبهها در ساختمان، کمک مهمی در شناخت فعلی ما از تاریخ، فرهنگ و جامه پیشا کلمبوسی آمریکا میانه به دست میدهد.
معماری آمریکای میانه به مجموعه ای از سنتهای معماری تولید شده توسط فرهنگها و تمدنهای پیشا-کلمبوسی از آمریکای میانه گفته میشود. سنتهایی که بهترین نوع شناخته شده آن در قالب مکانهای عمومی، تشریفاتی، سازهها و ساختمانهای یادمانی است. ویژگیهای متمایز این گونه معماری شامل سبکهای مختلف منطقه ای و تاریخی است که با این حال بهطور قابل توجهی با یکدیگر مرتبط هستند. این سبکهای معماری تحت تأثیر هزاران سال تمدن آمریکای میانه بین فرهنگهای متفاوت منطقه و تبادل زیاد فرهنگی توسعه پیدا کرد. معماری آمریکای میانه بیشتر به هرمهایش معروف است که از برزگترین این گونه ساختمان هاست.
پلازا مرکزی شهر پالنکه (چیاپاس)، یک مثال از دوره ی کلاسیک معماری آمریکای میانه
مهدی تهرانی