مروری بر فهرست نامزدهای ایرانی ثبت جهانی روستاهای گردشگری، فهرج یزد.
به گزارش رسانه " اخـبــار معـمـاری "، به نقل از همشهری آنلاین، مشهور است به فانوس کویر؛ روستایی که امسال برای دومین بار در میان ۸ نامزد ایران برای شرکت در رقابت انتخاب روستاهای جهانی گردشگری ۲۰۲۵ نامزد شده است.فهرج در دل کویر یزد قرار دارد و تنها روستای گردشگری دسترس‌پذیر کشور محسوب می‌شود؛ عنوانی که یونسکو در تلاش است با ترویج آن، موانع موجود در مسیر گردشگری برای افراد دارای معلولیت و سالمندان را رفع کند. قدمت روستا به پیش از اسلام و حدود ۵ هزار سال بر می‌گردد. نام اولیه آن «فرافر» بود، اما در قرون چهارم و پنجم هجری قمری به «پهره» یا «پهرشت» تغییر یافت. در طول زمان این روستا به «فهرج» مشهور شد.
این روستا سال گذشته هم نامزد ایران برای شرکت در رقابت انتخاب روستاهای جهانی گردشگری بود و امسال دومین سال است که در این رقابت شرکت می‌کند. دهیار فهرج به همشهری توضیح می‌دهد: «فهرج، پالنگان و کندلوس روستاهایی هستند که سال گذشته هم در فهرست نامزدهای ثبت جهانی بودند.» آن‌طور که دانیال سلیمانی می‌گوید سال گذشته همه شاخص‌های مورد نیاز مانند برگزاری بیشتر رویداد و یا توجه به شبکه‌های اجتماعی در فهرج اجرا نشده بود و به همین دلیل این روستا نتوانست جزو بهترین‌ها قرار گیرد. او تاکید می‌کند که یکی از شاخص‌ها مشارکت اهالی است که اهالی فهرج از گذشته فعالیت‌های دسته جمعی بسیاری داشتند و در این مشارکت نقش زنان هم پررنگ است.
نکته جالب درباره فهرج این است که تنها روستای دسترس‌پذیر برای گردشگران در کشور محسوب می‌شود. دهیار فهرج در این باره می‌گوید: «ناظری که قبلا از اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یزد به فهرج آمده بود، در مناسب‌سازی معابر یزد برای افراد دارای معلولیت نقش داشت. از تجربه‌های ایشان و همکارانشان استفاده کردیم تا مناسب‌سازی روستا به طول کامل انجام شود. مثلا در مسجدجامع فهرج رمپ‌هایی ایجاد کردیم تا افرادی که با ویلچر وارد روستا می‌شوند، به سادگی از این مسجد دیدن کنند. همچنین سرویس بهداشتی برای معلولان احداث شد. مسیر عبور ویلچر و واکر هم در نظر گرفته شده است و امسال قصد داریم بقیه بناهای تاریخی را هم دسترس‌پذیر کنیم.»
دانیال سلیمانی توضیح می دهد: «اتفاقا یکی از شاخص‌هایی که سازمان جهانی گردشگری بر آن تاکید دارد، دسترس‌پذیر بودن است.»
فهرج درست در وسط کویر واقع شده است؛ دهیار فهرج توضیح می‌دهد توضیح می‌دهد: «مناره‌ای در روستا داریم که بلندترین ساختمان فهرج محسوب می‌شود. احتمالا در گذشته بالای آن آتش روشن می‌کردند و به همین دلیل هم روستا به فانوس کویر شهرت پیدا کرده، زیرا به نظر می‌رسد این مناره و روشنایی‌اش مانند فانوس دریایی برای کشتی‌ها برای یافتن مسیر در دل شب عمل می‌کرده است.»
به گفته دانیال سلیمانی، کمپ‌های کویرنوردی، مزرعه پرورش شتر، گلخانه‌ها و کوچه باغ‌ها هم از دیگر جاذبه‌های گردشگری فهرج محسوب می‌شود. حتی برخی از گلخانه‌ها محصولات ویژه‌ای دارند و همچنین یکی از بزرگترین عرصه‌های گلخانه‌ای کشور هم در این روستا قرار گرفته است.
گفته می‌شود مسجد جامع فهرج جزو نخستین مسجدهایی است که در کشور ساخته شده و معماری آن تقریبا با سبک معماری دوره ساسانی مطابقت می‌کند. به غیر از مسجد جامع، این روستا دارای بافت تاریخی ۱۵ هکتاری شامل حمام، آب انبار، قلعه تاریخی، بنای تاریخی خانقاه علی قوندی(علاقبندی)، حسینیه‌های قدیمی و بسیاری از بناهای تاریخی دیگر است.
سید محمد رستگاری، مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یزد: احیای فرهنگ و رسوم روستا، برپایی بازارچه صنایع دستی، نصب تابلوهای بین‌المللی گردشگری، رونق بخشیدن به گردشگری کشاورزی، معرفی آداب و رسوم و غذاهای محلی، مرمت و بازسازی، لکه‌گیری بدنه و کف سازی‌ها، دسترس‌پذیری برای معلولان از اقدامات صورت گرفته در جهت احیای روستا برای ثبت جهانی است.
تماشای معماری آلوار آلتو
