به گزارش رسانه " اخـبــار معـمـاری  "، در روزهایی که معماری، شهرسازی و کسب‌وکارهای وابسته با چالش‌های جدی روبه‌رو هستند، گفت‌وگو با متخصصانی که هم تجربه‌ی میدانی و هم نگاه تحلیلی دارند، می‌تواند چشم‌انداز روشن‌تری پیش‌روی جامعه قرار دهد.
مهندس وحید علیزاده مهاجر، از چهره‌های باسابقه صنعت ساختمان، کسی است که علاوه بر تحصیلات دانشگاهی در رشته عمران، دارای دو مدرک کارشناسی ارشد در رشته‌های مدیریت اجرایی و مدیریت کسب‌وکار گرایش بازاریابی است. او در کنار مدیریت مجموعه شخصی خویش، سال‌ها به‌عنوان مشاور کسب‌وکار با مجموعه‌های مختلف همکاری داشته و با بیش از دو دهه تجربه در پروژه‌های بزرگ دولتی و خصوصی، نگاهی تلفیقی به مسائل فنی، مدیریتی و اقتصادی این حوزه دارد و دیدگاه‌های ارزشمندی درباره‌ی چالش‌ها، فرصت‌ها و آینده‌ی صنعت ساختمان و معماری ارائه می‌دهد.
آنچه در ادامه می‌خوانید، حاصل گفت‌وگوی رسانه تخصصی "اخبار معماری" با وی است.

مداخلات غیرتخصصی و منابع مالی ناکافی، عامل اصلی توقف پروژه‌های عمرانی

مهندس علیزاده در ابتدای سخنان خود با اشاره به تجربه‌هایش در پروژه‌های دولتی گفت:

«بزرگ‌ترین چالش پروژه‌های عمرانی مسأله تأمین منابع مالی است. این موضوع به‌طور مستقیم روند پروژه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد».

او افزود: «علاوه بر منابع مالی، موضوعاتی همچون مکان پروژه و دخالت ذی‌نفعان می‌تواند پروژه را از مسیر فنی خود خارج کند. در بسیاری از مواقع، این مداخلات روند اجرایی را دچار اختلال می‌کند».

وی همچنین یکی از مشکلات ساختاری را زمان‌بندی نادرست برای انجام و بخصوص شروع پروژه ها می داند.این موضوع از زمان نادرست انجام تشریفات مناقصه شروع می شود به عنوان مثال: «وقتی مناقصه‌ها در پایان تابستان برگزار می‌شود، پروژه‌ها ناگزیر در پاییز و زمستان آغاز می‌شوند. در این شرایط، عملیات مهمی مانند بتن‌ریزی با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شود».

او تأکید کرد: «اگر این روند به بهمن و اسفند منتقل شود، پروژه‌ها در ابتدای بهار شروع خواهند شد و از زمان طلایی برای اجرا استفاده می‌کنند؛ خوشبختانه این موضوع در سال‌های اخیر بهبود یافته است».

سرمایه بدون مدیریت، آغاز سقوط یک کسب‌وکار است

مهندس وحید علیزاده مهاجر، کارشناس باسابقه‌ی صنعت ساختمان و مشاور کسب‌وکار، در ادامه‌ی گفت‌وگو به موضوع ورود جوانان به بازار کار اشاره کرد و گفت:
«مهم‌ترین مسأله در آغاز هر فعالیت، تعیین مسیر و هدف است. بسیاری از چالش‌ها از همین نقطه آغاز می‌شوند؛ اگر مسیر به‌درستی تعریف شود، سایر مسائل در ادامه قابل حل خواهند بود».

وی با تأکید بر اهمیت نگرش مدیریتی در برابر سرمایه افزود:
«برخی تصور می‌کنند مشکل اصلی در شروع کار، کمبود سرمایه است؛ در حالی که اگر سرمایه در اختیار فردی قرار گیرد که توانایی مدیریت آن را ندارد، عملاً بی‌اثر خواهد بود».

این کارشناس حوزه‌ی عمران و بازاریابی همچنین به ضرورت بهره‌گیری از ابزارهای مدیریتی اشاره کرد و گفت:
«یکی از ابزارهای پایه برای آغاز هر کسب‌وکار، تحلیل S.W.O.T است. با شناخت دقیق نقاط قوت و ضعف، و شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها، می‌توان مسیر روشن‌تر و مطمئن‌تری برای فعالیت ترسیم کرد».

ایده زمانی ارزشمند است که به اجرا برسد | فرهنگ جزیره‌ای، ایده‌ها را می‌کُشد

وی با تأکید بر اهمیت ایده گفت: «ایده تا زمانی که به مرحله اجرا نرسد، هیچ ارزشی ندارد. ما باید حتی در مقیاس کوچک کار را آغاز کنیم تا به مرور ایرادات برطرف شود».

به گفته‌ی وی، یکی از آسیب‌های رایج، نگاه جزیره‌ای به ایده‌هاست: «بسیاری افراد ایده‌های خود را پنهان می‌کنند و در گروه‌های کوچک نگه می‌دارند، در نتیجه اغلب آن‌ها از بین می‌رود. در حالی‌که تشکیل تیم‌های سازمان‌یافته و بستر مناسب می‌تواند زمینه‌ی شکوفایی ایده‌ها را فراهم کند».

او یادآور شد: «هیچ کسب‌وکاری بدون آزمون و خطا به نتیجه نمی‌رسد. باید از جایی شروع کرد و در مسیر حرکت، ایده را پخته‌تر کرد. حتی بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان مثل اپل یا مایکروسافت از یک کارگاه یا گاراژ شروع کرده‌اند».

دفاتر کوچک با ساختار ناقص شکل می‌گیرند | تعارض منافع، مانع جدی در مسیر رشد

در بخشی دیگر از گفت‌وگو، مهندس علیزاده مهاجر به مشکلات دفاتر معماری کوچک اشاره کرد و گفت:

«مشکل اصلی دفاتر کوچک، نبود بیزینس‌پلن و برنامه‌ریزی دقیق در آغاز کار است. بسیاری از این دفاتر بدون شناخت کافی از اقتصاد، حقوق یا حتی تجربه‌ی کار دفتری وارد بازار می‌شوند».

او ادامه داد: «ترکیب اعضای این دفاتر اگر همگی از یک دانشگاه یا رشته باشند، معمولاً کارآمدی لازم را ندارد. برای موفقیت باید از دیدگاه‌ها و تخصص‌های متنوع استفاده کرد».

این کارشناس افزود: «گاهی تصور می‌شود دفتر بزرگ و پرهزینه لازمه‌ی موفقیت است، در حالی‌که می‌توان بسیاری از فعالیت‌ها را به صورت مجازی یا خانگی آغاز کرد. مهم‌تر از همه، شفاف‌سازی روابط بین اعضاست. در غیر این صورت، در ادامه کار و گسترده شدن فعالیت ، مشکلات جدی بین شرکا پیش می آید و روند توسعه و رشد مجموعه را مختل می‌کند».

نسل جدید تنبل نیست | باید با زبان گفت‌وگو وارد شد

او در بخش دیگری از مصاحبه به موضوع «فرهنگ کار در نسل جدید» پرداخت و گفت:

«باور به اینکه نسل جدید تنبل است، نادرست است. شیوه‌ی زندگی تغییر کرده و طبیعی است که رفتارهای کاری آن‌ها نیز متفاوت باشد».

به گفته‌ی وی: «اشتباه ما این است که می‌خواهیم نسل جدید را مجبور کنیم مثل ما زندگی و کار کنند. در حالی که باید ظرفیت‌های آن‌ها را شناسایی کنیم و مسیر مناسب را در اختیارشان بگذاریم».

علیزاده مهاجر تأکید کرد: «نسل جدید بسیار شفاف و صادق است و حرف خود را مستقیم بیان می‌کند. ما باید با گفت‌وگوی مناسب و همراه با محبت، تجربه‌های خود را منتقل کنیم. اگر این گفتمان برقرار شود، نسل جوان بهترین همراه ما خواهد بود».

آینده‌ی کسب‌وکارها نیازمند دانش و الگوگیری درست است

این کارشناس در ادامه‌ی گفت‌وگو توصیه‌هایی درباره‌ی آینده‌ی کسب‌وکارها ارائه داد:

«برای شروع هر فعالیت اقتصادی، آگاهی دقیق از منابع مالی، مدیریت منابع انسانی و قوانین کسب‌وکار ضروری است. اگر خود فرد این مهارت‌ها را ندارد، باید از متخصصان کمک بگیرد».

او افزود: «امروز در دانشگاه تبریز، کارگروه‌هایی به سرپرستی اساتید اقتصاد مانند دکتر رحیمی خدمات رایگان مشاوره ارائه می‌دهند. استفاده از این ظرفیت‌ها می‌تواند مسیر شروع را هموارتر کند».

وی در پایان این بخش خاطرنشان کرد: «یکی از کلیدهای موفقیت، الگوگیری صحیح است. باید بررسی کنیم که فعالیت مشابه در اروپا یا آمریکا چگونه انجام شده است و آیا می‌توان با آن‌ها ارتباط برقرار کرد یا خیر. اما این الگوبرداری باید دقیق و پژوهش‌محور باشد».

اقتصاد مسکن در بحران است | فرصت‌های جدید در بازسازی و نگهداری ساختمان‌ها

مهندس علیزاده مهاجر با نگاهی انتقادی به وضعیت بازار مسکن گفت:

«آینده‌ی روشنی برای مسکن متصور نیستم. اقتصاد کشور شرایط مناسبی ندارد و این موضوع دفاتر کوچک و بزرگ را تحت فشار قرار داده است».

او توضیح داد: «یکی از مشکلات اصلی، نقش دولت به عنوان کارفرمای مادر است. وقتی دولت مستقیم پروژه‌ها را هدایت و منابع کلان را تزریق می‌کند، نتیجه آن تورم گسترده خواهد بود. تجربه‌ی مسکن مهر نمونه‌ی بارز این وضعیت است».

وی در ادامه گفت: «نبود ورود مسکن‌اولی‌ها به بازار، چالش بزرگی برای رونق این بخش است. اما این به معنای توقف ساخت‌وساز نیست؛ فرصت‌های بزرگی در بازسازی، نوسازی و نگهداری ساختمان‌ها وجود دارد که باید به آن‌ها توجه شود».

او به ظرفیت‌های تبریز اشاره کرد: «تبریز یک شهر دانشگاهی و اقتصادی با تاریخ غنی است. از پاساژ اسکان در دهه ۷۰ تا لاله‌پارک در دهه‌های اخیر نشان می‌دهد که انتخاب صحیح مکان و سرمایه‌گذاری می‌تواند تحولی بزرگ ایجاد کند. این شهر قابلیت آن را دارد که با تکیه بر صنعت ساختمان و گردشگری، در سطح ملی و منطقه‌ای بدرخشد».

جمع‌بندی

مصاحبه با مهندس «وحید علیزاده مهاجر» نشان داد که چالش‌ها و فرصت‌های معماری و عمرانی در ایران، ترکیبی از مسائل ساختاری، فرهنگی و اقتصادی است. از یک‌سو، مشکلاتی همچون تأمین منابع مالی، زمان‌بندی نادرست مناقصات، ساختار ناقص دفاتر کوچک و بحران مسکن، آینده‌ی این حوزه را تهدید می‌کنند؛ و از سوی دیگر، ظرفیت‌های نهفته در نسل جوان، فرصت‌های بازسازی و اقتصاد شهری، و امکان الگوگیری علمی و صحیح از تجربیات جهانی، می‌تواند مسیر تازه‌ای برای توسعه بگشاید. رسانه «اخبار معماری» همچون گذشته امیدوار است بازتاب این دیدگاه‌ها بتواند پلی برای گفت‌وگوی بیشتر میان متخصصان، تصمیم‌گیران و مردم باشد.

مصاحبه از:

سید کمال هاشمی

پویا مودتی

تصاویر از:

محمدرضا آخوندی