اگر تنها پنج کیلومتر از ورودی شمالی استان به سمت ایزدخواست طی کنید، به قدیمی‌ترین یا نخستین بنای طبقاتی دنیا می‌رسید.
به گزارش رسانه " اخـبــار معـمـاری "، به نقل از ایرنا، قدمت این سازه طبقاتی که در پنج طبقه ساخته شده، به دوره ساسانیان بر می‌گیرد و محل اقامت عموم مردم بوده است.
قلعه ساسانی سروستان یا بنای چند اشکوبه‌ای، با خشت و گل و چوب و بر روی صخره‌ای رسوبی بنا شده و با آنکه به گفته کارشناسان، بستر خاکی آن امروز ضعیف است، اما ژابرجا و در انتظار بازدید گردشگران داخلی و خارجی است.
به گفته سرپرست پایگاه مجموعه تاریخی ایزدخواست، این قلعه هسته اولیه یک سکونتگاه باستانی بوده که پس از تکمیل ظرفیت آن، بزرگان تصمیم گرفته‌اند از قلعه خارج شوند و در پایین ده سکونتگاه‌هایی ایجاد کنند.
به گفته داوود جعفرپور، این قلعه در بلندای صخره واقع شده و تنها یک ورودی دارد، ورود به آن آسان نبوده و به همین دلیل از امنیت بالایی برخوردار بوده است.
بازدید از قلعه ایزدخواست و دیدن نخستین آپارتمان سکونتگاه عموم مردم، به نوعی سفر در تاریخ است که سفر به ایزدخواست در اختیار علاقمندان به گردشگری تاریخی قرار می‌دهد.
استان فارس از مهمترین مقاصد گردشگری داخلی و خارجی است که حجم بالایی از مسافران از شمال، وارد این استان می‌شوند؛ هزاران نفر از ورودی ایزدخواست می‌گذرند، بدون آنکه بدانند یک اقامت یک روزه می‌تواند فرصت تماشا و حتی اقامت در یک کاروانسرای جهانی و بازدید از قدیمی‌ترین آپارتمان جهان را به آنها بدهد.
سرپرست پایگاه مجموعه تاریخی ایزدخواست به خبرنگار ایرنا گفت: مسیر دسترسی به این بنای تاریخی مناسب است و در قلعه هر روز به روی گردشگران باز است.
به گفته او، مالکیت این میراث باستانی در اختیار شهرداری ایزدخواست است و یک نگهبان به آن اختصاص یافته که هر روز بر بازدید از این بنا نظارت دارد.
گردشگران برای اقامت در ایزدخواست نیز با مشکلی مواجه نخواهند شد؛ چنانکه جعفرپور گفت: چهار اقامتگاه بومگردی پذیرای گردشگران هستند.
به اعتقاد او، در زمان حاضر ظرفیت اقامتی ایزدخواست متناسب با حجم گردشگران این شهر هست و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
قلعه ساسانی ایزدخواست که سال ۱۳۸۲ در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده، پیشینه‌ای به درازای ۲ هزاره دارد و با توجه به مصالح ساده به کاررفته در آن، طی تاریخی از گزند آسیب و تخریب در امان نمانده است.
به گفته سرپرست پایگاه مجموعه تاریخی ایزدخواست، این قلعه که عنوان قدیمی‌ترین بنای طبقه‌ای جهان را هم به خود گرفته، سالانه با اعتبارات شهرداری و نظارت میراث فرهنگی مرمت می‌شود.
جعفرپور گفت: سال ۱۴۰۳ نیز طرح مرمتی برای دیوار سنگی دور بنا و اقدامات تثبیتی اتاق‌های داخلی قلعه تهیه و اجرایی شد.
اما این کافی نیست و به گفته سرپرست پایگاه مجموعه تاریخی ایزدخواست، بستر خاکی این بنا ضعیف است و با اعتبارات اندک، نمی‌توان بعه مرمت این بخش ورود کرد.
او ادامه داد: این، اقدامی زمانبر و نیازمند هزینه بالایی است تا طرح مرمت، معماری و سازه‌ای تدارک دیده شود که به منظر بنا نیز آسیبی نرساند.
اما علاوه بر بارندگی و آسیب‌های سطحی، آنچه این میراث کهن و شاخص را از پای‌بست، تهدید می‌کند، فاضلاب شهری ایزدخواست است.
جعفرپور در این خصوص گفت: چندسال پیش، طرح فاضلاب شهری ایزدخواست مصوب شده اما اجرای آن معطل مانده است؛ برای پیشگیری از آسیب به قلعه ساسانی، اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس و وزارت میراث فرهنگی با وزارت نیرو مکاتبه کرده و خواستار تعیین تکلیف این طرح شده‌اند.
به گفته او، تداوم وضعیت کنونی فاضلاب شهری ایزدخواست آسیب اساسی به خاک زیرین این قلعه باستانی می‌زند.
قلعه ساسانی ایزدخواست به عنوان بنایی شاخص، شاخصه‌های لازم را برای ثبت جهانی و به دنبال آن جذب بیشتر بازدیدکنندگان خارجی دارد، اما تحقق این مهم، با موانعی مواجه است.
سرپرست پایگاه مجموعه تاریخی ایزدخواست با اشاره به محدودیت سهیمه هر کشور برای ثبت جهانی میراث تاریخی خود، گفت: ثبت قلعه ساسانی ایزدخواست نیازمند مطالعات کامل و طرح مرمت است؛ هر چند سالانه بخشی از اعتبارات به مطالعات اختصاص می‌یابد، اما این کافی نیست.
جعفرپور ادامه داد: در مجموع باید ۱۰ سطح مطالعات انجام شود که تاکنون چهار سطح آن تکمیل شده است.
او البته این را هم اضافه کرد که ثبت جهانی قلعه ایزدخواست به عنوان یک پرونده جداگانه دشوار است؛ در پی آن هستیم که منظر تاریخی ایزدخواست، شامل قلعه ساسانی، کاروانسرا و ژل صفوی و ده پایین در قالب یک ژرونده واحد به ثبت جهانی برسد.
دیدن کهن‌ترین بنای طبقاتی دنیا در کنار کاروانسرای جهانی ایزدخواست و دیگر جاذبه‌هایی طبیعی و مذهبی ایزدخواست، به یک شب اقامت در این شهر شمالی فارس، می‌ارزد؛ اقامتی که می‌تواند مطلع یک سفر به یادماندنی به فارس باشد.
ایزدخواست در ۲۷۱ کیلومتری شمال شیراز واقع شده است.
تماشای معماری آلوار آلتو
