به گزارش پایگاه " اخبار معماری  " ، کتاب «معماری ایرانی: دستگاه شناسی» نوشته غلامحسین معماریان توسط نشر گلجام منتشر شد. پژوهشگران تاریخ معماری همچون آندره گدار و پوپ، معماری ایران را بیشتر با رویکرد تاریخی تسلسلی دیده‌اند و دوره‌ها یا سلسله‌های سیاسی مبنای کار آنها بوده است. پس از آن بود که استاد محمدکریم پیرنیا رویکرد شیوه شناسی را که در کتاب «سبک شناسی معماری ایران» شرح آن داده شده است معرفی کرد.

کتاب «معماری ایرانی: دستگاه شناسی» نگاهی نو به معماری گذشته ایران دارد و با نگاهی تداومی به معماری گذشته ایران پرداخته است. به باور نگارنده، معماری ایرانی نیز چون موسیقی ایرانی که به دلیل وجود ردیف‌های دستگاهی تداوم یافته، دارای قالب‌ها و یا دستگاه‌هایی است که در تداوم آن نقش بنیانی داشته‌اند. همانگونه که نوازندگان و خوانندگان موسیقی دستگاهی ایرانی، با انتخاب یکی از دستگاه‌های هفت تا دوازده گانه، به اجرای کار خود می پردازند و خلاقیت خود را در آن چارچوب و قالب به نمایش می‌گذارند، معماران ایرانی نیز بر مبنای قالب‌ها یا دستگاه‌هایی که در ذهن خود داشتند به طراحی و اجرا می‌پرداختند.

دستگاه‌ها ساختارهایی فضایی هستند که در کارکردهای مختلف می‌توان از آنها بهره گرفت. برای نمونه بناها در دستگاه گنبدخانه‌ای کارکردهایی همچون آتشکده، مسجد، مدرسه، آرامگاه و خانقاه داشته‌اند.

در این کتاب پنج دستگاه به نام‌های گنبدخانه‌ای، ایوانی، تالارهای ستون دار، گنبدخانه-ایوان، میان سرا و دستگاه ترکیبی را خواهیم دید و در هر دستگاه بناها در یک سیر تاریخی دیده می‌شوند. در بخش‌های مختلف کتاب از حدود هشتصد و پنجاه نگاره بهره گرفته شده که بسیاری از آنها برای نخستین بار ارائه می‌شوند.

غلامحسین معماریان دارای مدرک دکترای معماری از دانشگاه منچستر انگلستان است و هم‌اکنون به عنوان عضو هیات علمی در دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران مشغول به تدریس است.

«مبنای طراحی معماری»، «نیارش سازه‌های طاقی در معماری اسلامی ایران»، «سیری در منابع نظری معماری»، «هویت شهری و معماری استان فارس»، «سیری در معماری آب انبارهای یزد»، «آشنایی با معماری مسکونی ایرانی: گونه شناسی درونگرا» و «آشنایی با معماری مسکونی ایرانی: گونه شناسی برونگرا» نام شماری از تالیفات منتشر شده معماریان است.

همچنین از میان ترجمه‌های منتشر شده این مدرس دانشگاه علم و صنعت نیز می‌توان به «گونه شناسی (تیپولوژی) اولیه» نوشته جان کارلوکاتالدی و «چگونه می‌توان یک پایان نامه تحصیلی نوشت» نوشته اومبرتو اکو اشاره کرد.

منبع:مهر