داستان تأسیس شهرداری منطقه مرکزی یا منطقه ۵ شهر همدان سال ۱۳۹۲ در دوره چهارم شورای شهر به بهانه مدیریت مرکز شهر همدان، ساماندهی کسبه و بازار و بافت فرسوده مطرح و در مردادماه ۱۳۹۸ با تأسیس آن موافقت شد.
به گزارش پایگاه " اخبار معماری " به نقل از ایسنا پس از اما و اگرهای فراوان درباره طرح راه‌اندازی شهرداری منطقه مرکزی و تعیین محدوده آن سرانجام حدود قانونی این شهرداری در روز ۲۲ تیرماه ۱۳۹۹ به تصویب اعضای شورای اسلامی شهر همدان رسید.
به گفته نایب رئیس شورای شهر همدان، مشاور طرح پس از مطالعه و بررسی شش گزینه را برای محدوده این شهرداری پیشنهاد داد که گزینه اول شامل شش خیابان اصلی و رینگ مرکزی شهر همدان، گزینه دوم رینگ مرکزی و تپه مصلی، گزینه سوم رینگ مرکزی، تپه مصلی، محله‌های جولان و کلپا، گزینه چهارم نقشه سال ۱۳۳۵ شهر همدان که اداره میراث فرهنگی تهیه کرده بود، گزینه پنجم فراتر از نقشه فوق به اضافه محلات قدیمی مثل کمال آباد و گزینه ششم حد بین گزینه سوم و چهارم بود.
حمید بادامی نجات درباره محدوده شهرداری منطقه مرکزی که توسط شورای شهر مصوب شد هم توضیح داد: نظر مشاور گزینه اول یا سوم بود و پس از بحث و بررسی‌های شورای شهر در نهایت اولویت اول با رینگ مرکزی شهر همدان و اولویت دوم شامل گزینه سه یعنی رینگ مرکزی، تپه مصلی، محله‌های جولان و کلپا مصوب شد.
عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان و مشاور این طرح در رابطه با تأسیس شهرداری منطقه مرکزی همدان به خبرنگار ایسنا گفت: تأسیس این شهرداری یکی از ضروری‌ترین اقداماتی بود که با توجه به ویژگی‌های فرهنگی و تاریخی در شهر همدان باید توسط شورای شهر و شهرداری صورت می‌گرفت.
دکتر محمد رحمانی ادامه داد: در تأسیس شهرداری منطقه مرکزی مولفه‌های متعددی باید مورد بررسی قرار بگیرد؛ نخست باید حدودش تعیین شود همچنین از عمده‌ترین مولفه‌های موثر در تعیین محدوده شهرداری این منطقه به هم پیوستگی عناصر تاریخی، فرهنگی و انسجام و یکپارچگی عملکرد است که کمترین آسیب به محلات وارد شود و در چند دهه گذشته کمترین شکل تصرف، مداخله و تغییر بافت در آن صورت گرفته باشد.
وی اضافه کرد: زمانی که همه مولفه‌ها را بررسی می‌کنیم سه شاخه اصلی با نگاه شهرسازی ایرانی و اسلامی که سه عنصر میدان، بازار و مسجد جامع در آن است، به عنوان عناصر مهم پیوند دهنده فعالیت‌های دیگر محسوب می‌شود و رینگ اولیه شهر بهترین حدود برای تعیین شهرداری در منطقه مرکزی است.
رحمانی در پاسخ به این سوال که چه پیشنهاداتی در تعیین شکل محدوده قانونی برای شهرداری منطقه مرکزی وجود داشت؟ گفت: اولویت‌های مختلفی برای تعیین محدوده منطقه مرکزی در شهر همدان بود که یکی از اصلی‌ترین گزینه‌ها محدوده‌ای است که به عنوان محدوده بافت تاریخی توسط سازمان میراث فرهنگی تعیین شده بود که حدود شهر همدان در سال ۱۳۳۵ است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد همدان افزود: متأسفانه از دیدگاه کارشناسی، شهرسازی و گردشگری این محدوده دستخوش تغییر و تحولات زیادی شده است؛ به عنوان مثال داخل آن برج ساخته شده، دارای تقاطع غیرهمسطح و ساختمان‌های بلندمرتبه است.
وی توضیح داد: از طرف دیگر شکل تعیین این محدوده به عنوان بافت تاریخی شهر همدان معترض و شاکیان فراوانی در دستگاههای امنیتی، قضایی و قانون‌گذاری دارد چراکه در چند سال گذشته مجوزهای بلندمرتبه سازی در این محدوده داده شده و چیزی به عنوان محدوده سال ۱۳۳۵ به معنای واقعی وجود ندارد که شهرداری بتواند در محدوده این حدود تشکیلات خود را تأسیس کند.
رحمانی بیان کرد: اگر شهرداری منطقه مرکزی را در محدوده سال ۱۳۳۵ تأسیس می‌کردیم همدان دچار محدودیت‌هایی در توسعه می‌شد، از یک طرف محدوده قانونی شهر روز به روز بسته می‌شود که عبت آن مواجه شدن با عوارض طبیعی یا غیرطبیعی است و قوانین و ضوابط پهنه‌ای را حاکم بر حدود بزرگی از شهر همدان می‌کنیم که دیگر واجد ارزش‌های گذشته نیست و عملا باعث گرانی بخش مسکن و تأثیر منفی خواهیم شد همچنین شهر با موانع دیگری علاوه بر موانع و محدودیت‌های توسعه در حریم قرار می‌گرفت یعنی هم توسعه برون زا و هم درون زا را از دست می‌داد.
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه حدود شهرداری منطقه مرکزی در رینگ اول شهر به عنوان اولویت اول به تصویب اعضای شورای شهر رسیده است، اظهار کرد: شورای شهر باید طی چند دهه گذشته این اقدام را به عنوان یکی از پر افتخارترین اقدامات فرهنگی برای هویت بخشی به شهر همدان قلمداد کند که بسیار تحسین برانگیز است.
وی ادامه داد: تمام فعالیت‌های عمرانی در هسته مرکزی شهر و با تأسیس این شهرداری نگاه فرهنگی، تاریخی و هنری خواهد داشت که تا به حال به چنین شکلی نگاه عمرانی متمرکز با رویکرد فرهنگی نداشته‌ایم و این رخداد عظیم فرهنگی نه تنها برای همدان بلکه برای کشور حائز اهمیت است.
رحمانی تصریح کرد: این اقدام در صورتی که بتواند عملیات اجرایی در شکل راهبردی با نگاه موضعی و موضوعی در این محدوده داشته باشد هسته مرکزی شهر همدان را بدون اغراق می‌توان ونیز ایران دانست که البته ادامه کار به تامین منابع، همراهی و هماهنگی ساختار اجرایی در مدیریت شهری بستگی دارد و امیدواریم این حرکت دستخوش خودشیفتگی‌های دستگاههای دیگر نشود که کار را متوقف کنند.
این مدرس دانشگاه با تأکید بر اینکه تأسیس شهرداری منطقه مرکزی آرزوی همه اندیشمندان حوزه گردشگری و مدیریت شهری همدان بوده است، گفت: امیدواریم این طرح در اجرا نیز متوقف شود و آرزوهای بزرگ در سایه همدلی و همکاری برای شهر همدان محقق شود.
وی یادآور شد: این اتفاق تحسین برانگیر زاییده تفکر شورای اسلامی شهر همدان است و هر چند ضوابط و دستورالعمل‌هایی در وزارت کشور و شورای عالی شهرسازی و معماری در این مورد وجود دارد اما تلاش اعضای شورا ستودنی است.
رحمانی شرح داد: شهرداری در این منطقه مأموریتی که سازمان میراث فرهنگی در حوزه صیانت از بافت تاریخی، هویت شهر، میراث ملموس و غیرملموس، ترمیم، بهسازی، بازسازی در شهر دارد، انجام خواهد داد یعنی شهرداری نگهبانی مأموریت ذاتی دستگاه میراث فرهنگی را بر عهده می‌گیرد.
وی افزود: با توجه به منابع اداره کل میراث فرهنگی و محدودیت‌های مالی که با آن روبروست، بسیاری از ابنیه‌های تاریخی به علت تأمین نشدن منابع و اعتبارات رو به تخریب رفته است و شهرداری خواسته یا ناخواسته این وظیفه و رسالت را در محدوده‌ای از شهر در قالب نام یک شهرداری به عهده خواهد گرفت.
مشاور طرح تشکیل شهرداری منطقه مرکزی همدان مطرح کرد: گاهی به حدود تعیین شده منطقه انتقاد می‌شود و می‌گویند محدوده کوچک است اما نباید به کوچک بودن محدوده فکر کنیم چون این محدوده کوچک عملکردی بسیار بزرگ دارد و شاکله بازار، اماکن تفریحی، حوزه بازرگانی در آن قرار گرفته و از همه مهمتر بهترین و جذابترین منطقه برای ایجاد حیات شبانه شهر است.
رحمانی در پایان خاطرنشان کرد: شکل تعیین محدوده شهرداری بسیار خردمندانه بوده و این رویکرد فرهنگی می‌تواند در توسعه گردشگری، ایجاد اشتغال و بالا بردن کیفیت خدمات گردشگری در منطقه مرکزی شهر بسیار موثر باشد.
تماشای معماری آلوار آلتو
